STRATEGIA ROZWOJU MIASTA ZĄBKI
NA LATA 2007-2015
(STRESZCZENIE)

1. Wstęp

Proces planowania strategicznego stanowi jeden z podstawowych warunków sprawnego i efektywnego zarządzania gminą. Planowanie pomaga bardziej wydajnie gospodarować zasobami, przewidywać problemy, które mogą się pojawić w niedalekiej przyszłości by odpowiednio wcześnie zacząć im przeciwdziałać. Opracowany plan strategiczny (strategia) umożliwia uporządkowanie i odpowiednie rozłożenie w czasie planowanych działań. Pozwala to na uniknięcie realizacji projektów ad hoc, nie powiązanych ze sobą logicznie i nie wpisujących się w oczekiwany ciąg przyczynowo-skutkowy. Strategia rozwoju miasta Ząbki pokazuje, że planowane do realizacji zadania są konsekwencją strategicznego myślenia o rozwoju; jest to niesłychanie ważna przesłanka i uzasadnienie przy ubieganiu się o środki zewnętrzne, w tym o środki w ramach polityki strukturalnej UE.

Strategia opracowana w partnerstwie z różnymi jednostkami i organizacjami oraz angażująca społeczność lokalną, pozwala na wypracowanie kierunków działań zgodnych z oczekiwaniami tej społeczności. Tym samym nie funkcjonuje jako "dokument władzy lokalnej", ale stanowi podstawę koordynacji działań różnych podmiotów tak, by uzupełniały się wzajemnie, a ich działania miały efekt synergiczny. Aby mieszkańcy identyfikowali się ze strategią, musi ona zawierać wspólną wizję co do kierunków i form rozwoju społeczności lokalnej. Odpowiednio przeprowadzony proces opracowania strategii buduje więc system, w którym mieszkańcy, instytucje i podmioty władzy podejmują wspólne działania na rzecz rozwoju gminy, nawiązując dialog w układzie władza - społeczność lokalna. Jest to ważne, bowiem zakres strategii nie powinien ograniczać się jedynie do tych obszarów, które ustawowo leżą w kompetencjach gminy, lecz ujmować zagadnienia rozwoju w ujęciu całościowym (obszar i zamieszkująca go ludność).

Strategia jest dokumentem długookresowym, określającym generalny kierunek działania miasta oraz przedstawiającym metody i narzędzia wdrażania tych działań. Ze względu na swój otwarty charakter (możliwość aktualizacji i zmian) proces planowania strategicznego pozwala na elastyczne dostosowywanie i korygowanie celów w zależności od zmieniających się uwarunkowań. Dlatego też strategia nie jest dokumentem "samym dla siebie", ale stanowi instrument prowadzonej polityki rozwoju miasta.

Strategie rozwoju lokalnego uzyskały usankcjonowanie prawne w ustawie z dnia 6 grudnia 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Ustawodawca stwierdza (podkr. Aut.):

• W Art. 2.: "...Przez politykę rozwoju rozumie się zespół wzajemnie powiązanych działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju oraz spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej, w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej..."
• W Art. 3. "...Politykę rozwoju prowadzą:
  

  1) w skali kraju - Rada Ministrów;

  2) w skali regionu - samorząd województwa;

  3) w skali lokalnej - samorząd powiatowy i gminny..."

• W Art. 4. "...1. Politykę rozwoju prowadzi się na podstawie strategii rozwoju...",
• W art. 9 : "Strategiami rozwoju są:
  
  • strategia rozwoju kraju;
  • strategie sektorowe;
  • strategie rozwoju województw, o których mowa w art.11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. ż 2001 r. Nr 142, poz. 1590, z późn. zm.);
  • strategie rozwoju lokalnego, w tym strategie rozwoju powiatów oraz strategie rozwoju gmin..."

Podczas opracowania Strategii Rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2015 korzystano z następujących informacji wyjściowych:

- danych liczbowych ze statystyki bieżącej i spisów powszechnych,

- opracowań i raportów dotyczących miasta,

- opracowań i raportów dotyczących województwa mazowieckiego,

- opracowań i analiz badających tendencje i perspektywy zmian społeczno-gospodarczych na poziomie krajowym.

2. Założenia strategii rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2015

Okres programowania: 2007-2015
Zakres czasowy Strategii rozwoju Masta Ząbki odpowiada kolejnemu okresowi programowania rozwoju przyjętemu w Unii Europejskiej tzn. obejmuje lata 2007 - 2013 plus dodatkowe dwa lata przeznaczone na dokończenie i rozliczenie inwestycji których realizacja wspierana będzie z funduszy strukturalnych.

Uspołecznienie prac nad Strategią
Przygotowanie strategii rozwoju zaplanowano z udziałem partnerów społecznych, czyli zastosowano zasadę uspołecznienia prac nad strategią. Do opracowania strategii zostały zaproszone możliwie wszystkie zainteresowane strony - partnerzy strategii. Proces przygotowania strategii rozwoju, charakteryzował się ,,elastycznością" doboru podmiotów i form uczestnictwa partnerów społecznych w pracach nad tworzeniem strategii rozwoju - w zależności od potrzeb pojawiających się na poszczególnych etapach prac. Postępy prac nad strategią rozwoju były na bieżąco monitorowane przez członków Konwentu Rozwoju Miasta Ząbki, którzy uczestniczyli we wspólnych spotkaniach roboczych, organizowanych przez Urząd Miasta Ząbki i odbywających się przy współudziale ekspertów zewnętrznych. Na każdym etapie prac nad strategią rozwoju członkowie Konwentu mogli zgłaszać własne uwagi i opinie na temat kierunku prowadzonych prac. Zgłaszane uwagi i wnioski były dyskutowane podczas posiedzeń Konwentu w siedzibie Urzędu Miasta.
W ramach konsultacji z mieszkańcami, organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorcami Urząd Miasta Ząbki, po uzgodnieniach z ekspertami zewnętrznymi, podjął decyzję o przygotowaniu i dystrybucji ankiet tematycznych skierowanych do poszczególnych grup interesariuszy. Ankiety pozwoliły poznać wskazania i opinie mieszkańców Ząbek na temat najbardziej drażliwych problemów, które wymagają rozwiązania w mieście w najbliższych latach. Z kolei uwagi i opinie przedsiębiorców i organizacji pozarządowych, pozwoliły określić najważniejsze bariery, z którymi na co dzień stykają się te podmioty w swojej działalności na obszarze miasta Ząbki. Wszystko to umożliwiło sformułowanie pożądanych kierunków działań likwidujących lub zmniejszających bariery rozwoju. Działania te stały się przedmiotem zapisów celów operacyjnych sformułowanych w Strategii Rozwoju Miasta.

Cele opracowania Strategii Rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2015

• Przygotowanie i formalne przyjęcie dokumentu, który będzie służył władzom miasta oraz partnerom społecznym do realizacji zamierzeń w ramach wyznaczonych celów strategicznych i operacyjnych.
• Uzyskanie akceptacji społecznej dla zamierzeń określonych w strategii.
• Umożliwienie aplikacji o środki zewnętrzne - w tym głównie z programów Unii Europejskiej, ze względu na zbyt małe możliwości finansowe podmiotów realizujących projekty.

Zakres tematyczny Strategii
Strategia ma na celu określenie docelowego stanu rozwoju miasta Ząbki w perspektywie ok. 10 lat. W warstwie koncepcyjno-programowej oznacza to określenie ogólnych kierunków działań, służących realizacji jej wizji tzn. celów strategicznych i operacyjnych. W warstwie realizacyjnej strategii, dla osiągnięcia przyjętych celów rozwoju, sformułowano szereg zadań realizacyjnych pogrupowanych tematycznie w tzw. "programy realizacyjne". Ponieważ, jak widać strategia rozwoju miasta z założenia ma stanowić kompleksową wizję rozwoju, jej przedmiotem nie są wyłącznie sfery bezpośrednio pozostające w kompetencjach samorządu lokalnego. Oznacza to, że do programu wpisane zostały zadania realizowane nie tylko przez Gminę, ale i przez inne uczestniczące w programie podmioty (w tym reprezentowane przez partnerów społecznych strategii).
Do identyfikacji celów projektów/zadań realizacyjnych zakłada się wstępnie stosowanie wskaźników analogicznych jak dla Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego z lat 2004-2006. Po oficjalnym przyjęciu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013 oraz przyjęciu doń odnośnego "uszczegółowienia", przewiduje się dostosowanie ww. wskaźników do tych właśnie dokumentów. Mierniki te, z założenia mają być wykorzystywane w cyklicznym procesie monitorowania realizacji przedmiotowej Strategii.

Zasady finansowania Strategii
Zakłada się przyjęcie do realizacji projektów, co do których będzie możliwe zapewnienie finansowania, a w przypadku założeń współfinansowania zewnętrznego (najczęściej na zasadzie refinansowania kosztów) - zapewnienie wkładu własnego i płynności finansowej. W ramach zadań realizacyjnych, w dalszej części "Strategii" ujęto przedsięwzięcia planowane do realizacji przy współfinansowaniu środkami Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i innych programów, w tym programów ogólnowspólnotowych Unii Europejskiej.

Otwartość i elastyczność Strategii Rozwoju:
Przyjęto otwartą formułę dokumentu Strategii Rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2013. Dokument ten nie stanowi nienaruszalnego, wewnętrznie zbilansowanego pod względem rzeczowym i finansowym, programu działania. Oznacza to możliwość dokonywania korekt różnych elementów strategii w trakcie jej realizacji. Powodem takiego ujęcia jest nie tylko obecny brak ostatecznej, oficjalnej wersji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013, którego przyjęcie planowane jest pod koniec 2007 roku. Prawdopodobna jest konieczność dokonywania częstej aktualizacji strategii już po jej przyjęciu, a to z powodu względnie długiego okresu programowania i przewidywaną zmienność uwarunkowań rozwojowych nie tylko na poziomie lokalnym, ale również regionalnym i ponadregionalnym.

3. Podstawowy potencjał społeczno-gospodarczy Miasta Ząbki - analiza ogólnych uwarunkowań rozwoju Ząbek na tle podobnych miast w regionie

Próba uchwycenia najważniejszych problemów rozwoju Miasta Ząbki na podstawie analizy danych dotyczących wybranych aspektów sytuacji społeczno-gospodarczej Miasta Ząbki. Ta część nie ma więc charakteru "holistycznego" i dotyczy wybranych dziedzin życia miasta. Zamiarem autorów nie było szczegółowe opisanie stanu miasta w jego całościowej złożoności, lecz ukazanie kluczowych aspektów (trendów) demograficznych, infrastrukturalnych i gospodarczych, które mają wpływ na kształtowanie polityki władz miasta.

1.1.Potencjał położenia geograficznego Miasta
Miasto Ząbki jest to gmina miejska położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim. Ząbki położone są na prawym brzegu Wisły. Od północy miasto graniczy z Gminą Marki, od wschodu z Gminą Zielonka. Od strony zachodniej znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie miasta stołecznego Warszawa, co w dużym stopniu jest głównym czynnikiem warunkującym rozwój Ząbek. Odległość Ząbek od centrum Warszawy wynosi zaledwie 8 kilometrów. Ząbki aspirują do roli wiodącego miasta we wschodniej części aglomeracji warszawskiej. Jego położenie w bezpośrednim sąsiedztwie m.st. Warszawy tworzy ogromne, niepowtarzalne, możliwości dla gospodarki miasta. Wiąże się z tym jednak olbrzymia presja urbanizacyjna, przejawiająca się w ostatnich latach zwłaszcza w sferze mieszkaniowej, infrastruktury technicznej i społecznej.
Powierzchnia Miasta wynosi 11 km2. Powierzchnia użytków rolnych, według ewidencji gruntów, wynosi 287 ha, a lasów i gruntów leśnych 336 ha. Obecnie na terenie Miasta Ząbki nie ma obszarów na których faktycznie prowadzona byłaby produkcji rolnicza.
Ząbki zlokalizowane są w zachodniej części powiatu, granicząc bezpośrednio z Warszawą. Ząbki, wspólnie z kilkunastoma innymi miastami, należą do grupy tzw. "miast satelickich" Warszawy. Miasta te charakteryzują się podobną strukturą społeczno-gospodarczą, wyrażającą się w bardzo dużym uzależnieniu rozwoju lokalnego od sąsiedztwa z Warszawą. Ząbki, podobnie jak inne miasta "satelickie", odznaczają się dużą liczbą ludności pracującej w obrębie Warszawy.
W ostatnich latach, w szybkim tempie wzrasta w Ząbkach liczba ludności napływowej, która pracując w Warszawie lub okolicach pragnie osiedlić się w tego typu miastach satelickich, gdzie dostępność tańszych mieszkań i gruntów jest znacznie większa. Wiąże się z tym jednak poważny problem: duża liczba ludności mieszkającej w Ząbkach nie jest faktycznie zameldowana w tym mieście. Są to zwłaszcza ludzie młodzi, pochodzący spoza Warszawy i okolic, którzy pracując w Warszawie, traktują Ząbki jako swoistą bazę wypadową do swej działalności zawodowej.
Podobnie jak inne gminy, znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie miasta stołecznego Warszawy, gospodarka Ząbek jest silnie związana z koniunkturą w Warszawie. Z faktu sąsiedztwa z m.st. Warszawą wynikają nie tylko czynniki pozytywne (atrakcyjność inwestycyjna), ale także negatywne. Metropolia stołeczna jest dla Ząbek niewątpliwie ośrodkiem generowania szans rozwojowych, ale również czynnikiem kumulowania w mieście problemów związanych z niedostatkiem infrastruktury służącej mieszkańcom, szybkim przenoszeniem się zjawisk patologicznych, znaczną degradacją środowiska naturalnego spowodowaną bardzo dużym natężeniem ruchu drogowego oraz nasilonym wytwarzaniem różnego typu odpadów zarówno przez tutejsze podmioty gospodarcze, jak i ludność.

1.2.Charakterystyka układu zagospodarowania przestrzennego miasta
Olbrzymi wpływ na zagospodarowanie przestrzenne miasta Ząbki miała koncepcja urbanistyczna z 1912 r. autorstwa architekta Tadeusza Tołwińskiego, zakładająca stworzenie tu miasta - ogrodu. Miasto-ogród miało być usytuowane wśród zieleni i zapewniać szczególnie korzystne warunki do mieszkania, pracy i wypoczynku, a wszystko to w ramach bardzo charakterystycznego układu urbanistyczno-architektonicznego. W centrum tej kompozycji urbanistycznej miasta Ząbki znalazła się główna oś północ-południe, prostopadła do torów kolejowych. Centralną część tego założenia zajmował prostokątny plac - rynek, mający skupiać wszystkie funkcje lokalne: administracyjne, społeczne i handlowe. Na południowym zamknięciu ww. osi zaprojektowany został kościół oraz szkoła, przedszkole i boiska sportowe. Po stronie północnej, przy torach kolejowych, przewidziano półokrągły plac, z którego promieniście rozchodzić się miały symetrycznie położone ulice. Tak zaprojektowane w 1912 r. miasto obliczone było na 8 tysięcy mieszkańców, a objęty planem teren został podzielony na 1600 działek budowlano-ogrodowych. W dwudziestoleciu międzywojennym budowa tego miasta-ogrodu była częściowo kontynuowana, ale nigdy nie została w pełni zrealizowana. W dużej części zaważyła na tym ogólna sytuacja społeczno-gospodarcza kraju, ale trzeba również wspomnieć o powszechnie znanych niedostatkach koncepcji miast-ogrodów. Chodzi tu przede wszystkim o brak dostatecznego uwzględniania lokalizacji terenów przeznaczonych dla działalności gospodarczej, czyli funkcji pracy, przy nadmiernym koncentrowaniu się na warunkach zamieszkiwania.
Po II wojnie światowej, w wyniku żywiołowej parcelacji, nastąpiła dewastacja przedstawionego, pierwotnego, układu urbanistycznego. Współcześnie (przełom XX i XXI w.) gospodarowanie przestrzenią w Mieście opiera się na miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, który nawiązuje do idei miasta ogrodu. Zgodnie ze współczesnymi założeniami urbanistycznymi Ząbki mają być miastem przyjaznym zarówno dla mieszkańców jak i dla potencjalnych inwestorów.

1.3.Potencjał demograficzny
Według oficjalnych danych GUS na dzień 31 grudnia 2006 r. Miasto Ząbki zamieszkiwało 24.275 osób, w tym 11.725 mężczyzn i 12.870 kobiet.
Liczba mieszkańców miasta Ząbki w ostatnich kilkunastu latach szybko zwiększała się, a było to szczególnie zauważalne w okresie 2000-2006. W roku 2006 odnotowano, według danych GUS, wzrost liczby mieszkańców do poziomu 24.275 osób. W tymże roku liczba mieszkańców Miasta Ząbki była aż o 18% wyższa niż w roku 2000. Należy podkreślić, iż dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców Ząbek w sposób istotny różnią się od stanu faktycznego. Według szacunkowych danych Komendy Policji, na obszarze Ząbek mieszkać miałoby ok. 45.000 mieszkańców. Wydaje się, iż ta wielkość odnosić się może raczej do maksymalnej liczby osób przebywającej na tym terenie. Urząd Miasta szacuje liczbę mieszkańców w granicach 35.000 - 40.000 osób i jest to liczba zdecydowanie bardziej prawdopodobna. Wskazują na to również szacunki liczby mieszkańców konfrontujące liczbę mieszkań w mieście z poziomem zaludnienia mieszkań i izb mieszkalnych znanym z wyników NSP 2002. Można w ten sposób określić potencjalną pojemność tutejszych zasobów mieszkaniowych. Tak duża rozbieżność, w kwestii ustalenia liczby rzeczywistych mieszkańców miasta, pomiędzy danymi GUS a stanem faktycznym wynika z kilku nakładających się na siebie przyczyn. Wymienić tu trzeba między innymi: swoistą niechęć (rozpowszechnioną wśród nowych mieszkańców) do meldowania się w Ząbkach (co jest znaczącym zjawiskiem w tutejszych warunkach bardzo intensywnego ruchu budowlanego) oraz duży udział wśród nowo powstających mieszkań lokali przeznaczonych na wynajem.
Zaistniała sytuacja ma bardzo poważne konsekwencje dla rozwoju miasta i warunków życia w mieście. Przy takiej skali zjawiska (ok.30% faktycznych mieszkańców miasta nie jest tu zameldowanych), następuje zasadniczy ubytek dochodów budżetu miasta z tytułu udziału miasta w podatku od dochodów osób fizycznych. Niemeldujący się tu mieszkańcy zdają się nie być świadomymi związku między wpływami finansowymi do budżetu miasta, pochodzącymi z ich podatków a możliwościami zaspokajania ich podstawowych potrzeb przez lokalne władze samorządowe. Sytuacja ta jest tym bardziej niepokojąca, że potrzeby w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej w mieście Ząbki w zasadzie należałoby oceniać biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców oficjalnie tu zameldowanych. Rozbieżności w tym względzie najlepiej pokazuje fakt, iż spośród ogółu dzieci uczących się w tutejszych szkołach podstawowych ok. 30% nie jest w Ząbkach zameldowanych.
Gęstość zaludnienia na terenie Miasta Ząbki wynosi 2016 osoby/km. W porównaniu z analogicznymi wskaźnikami dla Polski (1347 osoby/km2 w miastach) ten obszar zalicza się do najgęściej zaludnionych w kraju. Biorąc pod uwagę odnotowywane w mieście wzrastające dodatnie saldo migracji, wysoki wskaźnik przyrostu naturalnego i utrzymujące się zainteresowanie osiedlaniem na obszarze miasta, tendencja ta będzie się utrzymywać. Średnio, w 2006 r. na 1000 mieszkańców odnotowano tu 14,6 urodzeń żywych. Wskaźnik urodzeń żywych na 1000 mieszkańców Ząbek w roku 2006 jest wyższy od analogicznych danych z lat wcześniejszych.
Na tle innych ważnych ośrodków wschodniej części aglomeracji warszawskiej, Ząbki nie odbiegają od średniej pod względem liczby urodzeń żywych przypadających na 1000 mieszkańców. Jednak w roku 2006 Ząbki, obok Marek, posiadają najwyższy poziom ww. wskaźnika w prezentowanej grupie (Kobyłka, Marki, Ząbki, Zielonka, Radzymin, Wołomin, powiat wołomiński, województwo mazowieckie gminy miejskie). Na tle średniej dla powiatu wołomińskiego (średnia 12,6 urodzeń żywych na 1000 mieszkańców w 2006 r.) oraz średniej dla ogółu gmin miejskich województwa mazowieckiego (średnia 10,6 urodzeń żywych na 1000 mieszkańców w 2006 r.) Ząbki wypadają zdecydowanie pozytywnie.
Ząbki charakteryzują się znaczącym, dodatnim saldem migracji. W roku 2000 na 1000 mieszkańców do Ząbek "przybyło netto" 41 osób, podczas gdy w roku 2006 - 24 osoby. Jest to zjawisko niezwykle korzystne dla gospodarki miasta. Do miasta przybywają głównie ludzie młodzi, którzy znajdują pracę w Warszawie lub w jej okolicach. Istotnym czynnikiem przyciągającym nowych mieszkańców jest dynamicznie rozwijające się budownictwo mieszkaniowe w Ząbkach oraz bezpośrednie sąsiedztwo Warszawy. Istotna wydaje się bliskość i dostępność obiektów infrastruktury, w tym dużych centrów handlowych (M1 w Markach, IKEA, Castorama, OBI i innych) znajdujących się w niewielkiej odległości od Ząbek (głównie przy ul. Radzymińskiej w Warszawie). To znacząco zwiększa atrakcyjność Miasta, szczególnie dla ludzi młodych.
Pod tym względem Ząbki prezentują się bardzo dobrze, nawet na tle najważniejszych ośrodków podwarszawskich (razem z Łomiankami i Otwockiem położonymi w sąsiednich powiatach). Jest to wyraźny sygnał dla władz miasta, które muszą sformułować określoną politykę rozwoju miasta, uwzględniającą problemy ludzi młodych, rozpoczynających życie zawodowe i szukających swoich szans życiowych właśnie w okolicy Warszawy.
Jednym z czynników mających wpływ na tak dużą skalę migracji do miasta jest także otwarty i zróżnicowany profil gospodarczy miasta, oparty na potencjale wielu małych i średnich przedsiębiorstw, małych zakładów usługowych i handlowych, które szybko i elastycznie reagują na zmiany koniunktury i wymagania rynku.
Miasto Ząbki pozytywnie wyróżnia się w całym powiecie jak również województwie mazowieckim (gminy miejskie ogółem). Analizując wskaźniki migracji w mieście Ząbki można postawić tezę, iż teren gminy jest bardzo dobrym miejscem do osiedlania się. Zjawisko występowania dużego dodatniego salda migracji jest wspólne dla obszarów wokół miasta stołecznego Warszawy. W większości innych analizowanych gmin powiatu wołomińskiego wskaźniki migracji także są dodatnie. Cały powiat jest atrakcyjnym miejscem do zamieszkania dla osób przybywających do pracy w Warszawie z innych części Polski. Wysoka, dodatnia migracja powoduje jednak inne niebezpieczeństwa związane z rozwojem miasta Ząbki. Chodzi głównie niedobory infrastruktury technicznej i społecznej decydującej o standardzie życia mieszkańców. Wraz ze wzrostem liczby ludności, głównie niezameldowanej, dochody gminy utrzymują się na podobnym poziomie. Większa liczba osób to większe potoki ruchu drogowego na wszystkich ulicach, większa liczba dzieci objętych obowiązkiem szkolnym, to również większe problemy z odprowadzaniem ścieków, usuwaniem odpadów stałych itp. Bez inwestycji w zakresie infrastruktury technicznej można się spodziewać w najbliższych latach postępującej degradacji środowiska naturalnego oraz znacznego obniżenia standardu życia w gminie. Niezwykle ważne stają się inwestycje w zakresie modernizacji dróg będących obecnie w bardzo złym stanie.
W ujęciu bezwzględnym, w latach 2003-2006, liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym rośnie szybciej niż liczba ludności w wieku poprodukcyjnym. Liczba ludności w wieku produkcyjnym wyraźnie zwiększa się. W omawianym okresie, w ogólnej liczbie ludności miasta Ząbki udział grupy w wieku przedprodukcyjnym uległ niewielkiemu obniżeniu, wyraźnie zwiększył się udział ludności w wieku produkcyjnym, natomiast ustabilizował się udział grupy w wieku poprodukcyjnym.
Udział osób w wieku przedprodukcyjnym w stosunku do liczby osób w wieku produkcyjnym systematycznie spada w latach 2000-2006. Jednak skala tego zjawiska jest tu niewielka i wynika głównie z wysokiego przyrostu liczby ludności w wieku produkcyjnym, a nie z dramatycznego zmniejszania się liczby urodzeń.
Relacja liczby ludności w wieku poprodukcyjnym do liczby ludności w wieku produkcyjnym (miara demograficznej starości) kształtowała się z Ząbkach w latach 2000-2006 na stałym poziomie. Pomimo, iż bezwzględna liczba osób w wieku poprodukcyjnym rośnie w badanym okresie, to przyrost ten jest niwelowany w całości przyrostem liczby osób w wieku produkcyjnym. Można stwierdzić, że w latach 2000-2006 ludność Ząbek nie postarzała się znacząco, co w skali całego kraju i województwa jest zjawiskiem rzadkim oraz świadczącym o pozytywnych trendach demograficznych, a pośrednio społeczno-gospodarczych w mieście.
Poziom wskaźnika perspektywiczności populacji (relacja procentowa ludności w wieku przedprodukcyjnym do ludności w wieku poprodukcyjnym w latach 2000-2006) systematycznie obniża się w latach 2000-2006, jedynie w roku 2005 nieznacznie rośnie. Jest to zjawisko niekorzystne, gdyż pokazuje jak bardzo w ujęciu perspektywicznym może starzeć się populacja Miasta Ząbki. Spadek poziomu tego wskaźnika nie jest jednak gwałtowny i wydaje się, że początkowe duże załamanie w latach 2000-2003 w ostatnich trzech latach stabilizuje się na poziomie powyżej 70%.
Ząbki są wyraźnym liderem pod względem poziomu wskaźnika perspektywiczności populacji w powiecie wołomińskim. Na tle całego województwa mazowieckiego (gminy miejskie) Ząbki wyróżniają się pozytywnie pod względem struktury demograficznej.
Niewątpliwie wpływ na to ma bezpośrednie sąsiedztwo z Warszawą oraz wynikające stąd korzystne uwarunkowania zmian sytuacji demograficznej (zwłaszcza wysoki dodatni wskaźnik migracji wewnętrznych i pośrednio związany z tym, znaczący poziom przyrostu naturalnego). Taki stan sprzyjać będzie rozwojowi społecznemu i gospodarczemu miasta. Władze miasta powinny jednak zwrócić uwagę na zapewnienie dostępu nowym mieszkańcom miasta do niezbędnej infrastruktury społecznej (szkoły, przedszkola, placówki ochrony zdrowia, biblioteki itp.) oraz technicznej (zwłaszcza wodociągi i drogi lokalne).

1.4.Infrastruktura techniczna
Sieć drogowa
Na obszarze Miasta Ząbki znajdują się ponad 32 kilometry dróg publicznych o nawierzchni twardej i aż 26 kilometrów dróg gminnych o nawierzchni gruntowej. Zła jakość dróg ma dla miasta ogromne znaczenie, szczególnie ze względu na to, że opisane w strategii rozwoju szanse rozwojowe Ząbek związane są ściśle ze stanem sieci komunikacyjnej wewnętrznej i zewnętrznej. Zły stan sieci drogowej w mieście powoduje duże utrudnienia w życiu codziennym mieszkańców oraz w działalności gospodarczej. Wywołuje także poczucie dyskomfortu, a nawet marginalizacji wśród mieszkańców i grozi zapóźnieniem cywilizacyjnym.
Przez Ząbki przechodzą 2 drogi wojewódzkie:

• nr 629 (krótki odcinek, przechodzący w drogę krajową S8)
• nr 634 o trasie Warszawa - Ząbki - Wołomin - Tłuszcz
• ponadto, wzdłuż wschodniej granicy miasta Ząbki zlokalizowana jest droga wojewódzka 631 relacji Warszawa - Nieporęt.

Stan sieci drogowej na terenie Ząbek w roku 2006 nie odpowiada potrzebom występującego tu współcześnie natężenia ruchu. Istniejące drogi gminne wymagają gruntownych prac modernizacyjnych, zwłaszcza poszerzenia, budowy zatok autobusowych i chodników. Lepszy stan sieci drogowej ułatwi dojazd z Ząbek do centrum Warszawy, co w naturalny sposób jeszcze bardziej zwiększy atrakcyjność osiedleńczą i lokalizacyjną tego obszaru.
Niewątpliwie Miasto Ząbki powinno aktywnie korzystać z zewnętrznych źródeł dofinansowania budowy, remontów i modernizacji dróg lokalnych. Duża szansa na rozwiązanie problemu jakości dróg lokalnych rysuje się zwłaszcza w kontekście okresu programowania na lata 2007-2013. Miasto Ząbki będzie starało się o środki finansowe przewidziane na rozbudowę i modernizację dróg lokalnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013 oraz innych programów pomocowych szczebla regionalnego i krajowego.

Sieć wodociągowa i kanalizacyjna
Stopień zwodociągowania Miasta Ząbki jest niewystarczający i wymaga znacznego rozbudowania sieci. Konieczność tej rozbudowy ma zwłaszcza związek ze wzrastającym zainteresowaniem możliwością osiedlania się w Ząbkach. Obserwowany w ostatnich latach boom budowlany, na rynku deweloperskim i rynku nieruchomości, jest szczególnie widoczny w Ząbkach, które stają się coraz częściej miejscem docelowym dużych inwestycji mieszkaniowych prowadzonych przez firmy deweloperskie. Ponieważ inwestycje wodociągowe mają charakter kapitałochłonny i długoterminowy, plany rozwoju w tym zakresie powinny mieć odzwierciedlenie w dokumentach strategicznego planowania, m.in. w strategii rozwoju miasta oraz w tworzonej obecnie Koncepcji rozbudowy sieci wodociągowej miasta Ząbki.
Długość czynnej sieci wodociągowej w Ząbkach w latach 1998-2006systematycznie zwiększała się. Najbardziej dynamiczny jej rozwój przypada na lata 2004-2006. Pod koniec roku 2006 długość sieci wodociągowej osiągnęła tu 35,0 km. W roku 2006 korzystało z niej 8.536 osób zamieszkałych w Ząbkach, co oznacza iż jedynie 35% mieszkańców miasta żyło w mieszkaniach podłączonych do czynnej wodociągowej sieci rozdzielczej.
Sieć kanalizacji sanitarnej obejmowała w 2006 roku 76,9 km czynnej sieci rozdzielczej, w całości niemal będącej własnością miasta Ząbki. Sieć kanalizacji sanitarnej w Ząbkach jest lepiej rozwinięta od sieci wodociągowej, co jest w Polsce sytuacją rzadko spotykaną. W roku 2006 blisko 87% ludności miasta korzystało z sieci kanalizacyjnej (a tylko 35% z sieci wodociągowej).
W latach 2000-2006 odsetek ludności objętej systemem kanalizacji sanitarnej wzrósł w mieście z 53% do 87%, co świadczy o aktywnej polityce inwestycyjnej w zakresie infrastruktury sanitarnej. Duża rozbieżność w rozwoju sieci wodociągowej i kanalizacyjnej może mieć jednak poważne negatywne konsekwencje dla rozwoju gospodarczego na obszarze Ząbek. W kolejnych latach należy oczekiwać wzmożonego napływu ludności związanego z chęcią zamieszkania w bezpośredniej okolicy Warszawy oraz presji związanej z przenoszeniem tu działalności gospodarczej z obszaru Warszawy. Dlatego wypełnienie luki infrastrukturalnej w zakresie podstawowej infrastruktury wydaje się być nieodzownym zamierzeniem priorytetowym w budżecie miasta na najbliższe lata.
Podsumowanie najważniejszych problemów w zakresie infrastruktury ochrony środowiska i infrastruktury drogowej:
Przyczyny obecnych (2007 r.) trudności:

• Niepełne wyposażenie obszaru miasta w sieć kanalizacyjną, a zwłaszcza w sieć wodociągową, w szczególności najintensywniej zagospodarowanych i zaludnionych obszarów Ząbek.
• Niewystarczające środki na inwestycje w zakresie rozbudowy, modernizacji i remontów sieci dróg lokalnych.
• Ograniczoność budżetu miasta Ząbki.

Problemy:

• Ograniczona atrakcyjność obszaru Miasta Ząbki jako miejsca potencjalnego zamieszkania oraz lokalizacji działalności gospodarczej.
• Ogólnie negatywny wpływ na środowisko rosnącej presji urbanizacyjnej za strony nowych mieszkańców gminy.
• Przedostawanie się do wód i gleby nieczyszczonych ścieków sanitarnych z terenu nie objętego siecią kanalizacji sanitarnej, konieczność poboru wody ze studni głębinowych.
• Ograniczona dostępność komunikacyjna wewnętrzna i zewnętrzna obszaru miasta, ze względu na zły stan dróg.

Skutki:

• Postępująca degradacja środowiska naturalnego miasta.
• Zbyt niska w stosunku do oczekiwań nowych i potencjalnych mieszkańców atrakcyjność osiedleńcza.
• Wzrastające zanieczyszczenie wód gruntowych w mieście.
• Niedrożność komunikacyjna i zwiększona wypadkowość na drogach lokalnych.

Niezmiernie istotnym czynnikiem warunkującym rozwój Ząbek będzie stan środowiska naturalnego. Oczekuje się, że zapewnienie odpowiedniego wsparcia finansowego (w tym ze strony RPO Województwa Mazowieckiego) umożliwi intensyfikację działań na rzecz ochrony środowiska, podejmowanych na newralgicznym obszarze podwarszawskim, w tym na terenie Ząbek. Realizacja planów inwestycyjnych miasta Ząbki ma na celu stopniowe rozwiązanie problemów i niedoborów gminy w zakresie podstawowych inwestycji infrastrukturalnych, przy wsparciu uzyskanemu ze środków zewnętrznych, pozabudżetowych. Ogólnym celem władz miasta powinno być tworzenie warunków zrównoważonego rozwoju miasta Ząbki, czego kluczowym elementem jest uwzględnianie zasad ochrony środowiska naturalnego.

1.5.Infrastruktura społeczna
Najogólniej rzecz ujmując, głównym problemem w sferze społecznej miasta, zidentyfikowanym na podstawie przeprowadzonej analizy i wynikającym z prac Konwentu Rozwoju Miasta, jest stosunkowo niski standard obsługi mieszkańców wynikający z niedostatecznej dostępności infrastruktury społecznej. Dotyczy to przede wszystkim oferty w zakresie usług społecznych skierowanej do dzieci i młodzieży. Główną przyczyną takiej sytuacji są niedostatki w zakresie istniejącej infrastruktury społecznej, w tym zwłaszcza kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej. Niski standard obiektów sportowych, ich mała liczba oraz stosunkowo słabe wyposażenie, powodują, że mieszkańcy miasta, w tym szczególnie dzieci i młodzież, nie mogą w pełni rozwijać własnych zainteresowań i zdolności oraz w sposób społecznie akceptowany spędzać wolnego czasu. Ma to nie tylko negatywny wpływ na ogólną kondycję fizyczną dzieci i młodzieży, ale pośrednio przyczynia się do wzrostu natężenia patologii społecznych wśród młodzieży.
Konieczność podjęcia działań na rzecz modernizacji bazy sportowo-rekreacyjnej w Ząbkach jest uzasadniona szczególnie w kontekście rosnącego zapotrzebowania na usługi świadczone przez ośrodki związane ze sportem oraz rekreacją i turystyką w regionie podwarszawskim. Jest to szczególnie wyraźne w kontekście przedstawionego na wstępie szybkiego rozwoju miasta Ząbki wyrażającego się m.in. rejestrowanym i nierejestrowanym przyrostem liczby mieszkańców. Zły stan infrastruktury społecznej ma niekorzystny wpływ na upowszechnianie kultury, kultury fizycznej i sportu nie tylko w mieście, ale i w powiecie oraz pośrednio w całym regionie.
Utrzymujące się niedobory w zakresie infrastruktury sportowo-rekreacyjno-turystycznej wpływa również negatywnie na postrzeganie Ząbek przez mieszkańców i potencjalnych turystów, a tym samym wpływa niekorzystnie na dalszy rozwój miasta. Równie ważnym składnikiem infrastruktury społecznej wymagającym poprawy jest infrastruktura kulturalna. Liczba i jakość ośrodków propagujących kulturę jest ważnym wyznacznikiem jakości życia mieszkańców. Dodatkowo, rosnące dochody mieszkańców Warszawy i okolic stają się w ostatnim czasie coraz bardziej ukierunkowane na potrzeby wyższego rzędu, w tym zaspokojenie potrzeb kulturalnych i duchowych.

Podsumowanie najważniejszych problemów w zakresie infrastruktury społecznej:
Przyczyny obecnych (2007 r.) trudności

• Zbyt małe środki finansowe przeznaczane na rozwój infrastruktury społecznej, w tym zwłaszcza sportowo-rekreacyjnej i kulturalnej.
• Zaległości w remontach i pracach modernizacyjnych istniejących obiektów infrastruktury społecznej.
• Zbyt mało tzw. "działań miękkich" tj. ofert adresowanych dla dzieci i młodzieży, inicjowanych przez lokalny sektor pozarządowy.

Występujące problemy

• Braki ilościowe w podstawowej infrastrukturze społecznej.
• Nieodpowiedni do współczesnych wymagań standard infrastruktury społecznej w Ząbkach.
• Niewystarczające warunki do prowadzenie zajęć z zakresu sportu i rekreacji oraz kultury dla dzieci i młodzieży w Ząbkach.
• Problemy zdrowotne dzieci i młodzieży oraz zagrożenie patologiami społecznymi.
• Brak zainteresowania w skali lokalnej i regionalnej Ząbkami jako ośrodkiem kultury, rekreacji i wypoczynku.

Skutki

• Marginalizacja Ząbek w zakresie rozwoju kultury, sportu i rekreacji oraz niewielkie zainteresowanie ze strony turystów.
• Niski poziom wykorzystania infrastruktury sportowej przez kluby i sekcje sportowe.
• Niepełne wykorzystanie potencjału społecznego Ząbek.
• Pogarszający się stan zdrowotności społeczeństwa, zwłaszcza dzieci i młodzieży.
• Niedostateczny poziom atrakcyjności inwestycyjnej miasta wywołany niedorozwojem funkcji społecznych.

Oczekuje się, że zapewnienie odpowiedniego zewnętrznego wsparcia finansowego (m.in. ze środków uzyskiwanych w ramach polityki strukturalnej Unii Europejskiej i MFEOG/NMF) umożliwi rozbudowę bazy infrastruktury społecznej w Ząbkach, w tym modernizację i rozbudowę ośrodków kultury, stadionów, ośrodków sportu i rekreacji odpowiadających wymaganiom lokalnej społeczności, zwłaszcza dzieci i młodzieży. Końcowym efektem dobrze prowadzonej polityki inwestycyjnej miasta w tej dziedzinie będzie stworzenie odpowiedniego zaplecza infrastrukturalnego dla mieszkańców Ząbek.

1.6.Potencjał rynku pracy
Struktura bazy ekonomicznej miasta powoduje, że rynek pracy w Ząbkach zdominowany jest przez osoby pracujące w Warszawie oraz w małych i średnich firmach zlokalizowanych na obszarze miasta.
Liczba pracujących (wg ww. ujęcia GUS) w Ząbkach w latach 2000-2003 systematycznie rośnie. W okresie 2004-2006 ww. wskaźnik stabilizuje się na poziomie ok. 3.700 osób co stanowi ok. 15% mieszkańców miasta.
Powyższe dane sugerują, że duża część osób mieszkających w Ząbkach nie pracuje na obszarze Miasta. Jest to sytuacja typowa dla wszystkich miejscowości podwarszawskich.
Bezrobocie w Ząbkach nie ma charakteru strukturalnego. W roku 2006 zarejestrowano jedynie 896 bezrobotnych mieszkańców. Ich liczba w ostatnich kilku latach systematycznie maleje. Należy podkreślić jednak, iż wartość analityczna wskaźnika liczby osób bezrobotnych traci w ostatnim czasie na znaczeniu. Duża cześć rejestrowanego obecnie bezrobocia nie wynika bezpośrednio z rzeczywistego braku miejsc pracy, ale z nowego trendu w gospodarce. Trend ten charakteryzuje się zanikiem zainteresowania osób w wieku produkcyjnym określonymi rodzajami niskopłatnego zatrudnienia lub niechęcią do zdobycia odpowiednich do wymagań rynku pracy, kwalifikacji (najczęściej w ramach zawodów technicznych).

1.7.Potencjał gospodarczy
Według danych statystycznych opublikowanych przez GUS, w dniu 31 grudnia 2006 r. w Ząbkach zarejestrowane były 3.593 podmioty gospodarki narodowej. Zdecydowaną większość tych podmiotów stanowią jednostki prywatne - 98 %. 2.993 podmioty to były tzw. zakłady osób fizycznych. Taki stan rzeczy po części odzwierciedla ogólne tendencje panujące w gospodarce, gdzie najbardziej konkurencyjnymi i wytwarzającymi znaczącą część PKB podmiotami są najmniejsze firmy, które jednocześnie najbardziej elastycznie potrafią reagować na zmiany zachodzące na rynku. Wśród pozostałych zarejestrowanych w Ząbkach firm, stwierdzono m.in. 172 spółki prawa handlowego, 36 spółek z udziałem kapitału zagranicznego. Na terenie Ząbek działa ponadto 15 stowarzyszeń, 6 fundacji i 9 spółdzielni.
Biorąc pod uwagę branże, w których funkcjonują przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie Miasta Ząbki, zauważyć można zdecydowaną przewagę sektora handlu i napraw (ok. 36 %). Kolejnymi, najczęściej występującymi w gospodarce Ząbek podmiotami są te zaliczane do działu przemysł oraz budownictwo. Świadczy to o dużych możliwościach rozwojowych Miasta, gdyż obok zaspokajania podstawowych potrzeb mieszkańców przez sferę handlowo-usługową, wciąż efektywne pozostają tradycyjne gałęzie działalności gospodarczej. Ważnym segmentem bazy ekonomicznej Ząbek, będącym w dużej części odpowiedzią na potrzeby rynku i pozwalającym na obsługę innych podmiotów, są usługi transportowe. Znaczącą rolę w sferze usług odgrywa również ochrona zdrowia, w której obok dużych publicznych podmiotów powstała znaczna liczba prywatnych gabinetów i przychodni lekarskich. Przyrost podmiotów i liczby zatrudnionych obserwowany jest także w sferze obsługi firm, nieruchomości i nauki.
Na terenie miasta i w jego bezpośrednim sąsiedztwie działają zarówno małe punkty handlowe jak i handel wielkopowierzchniowy. W gospodarce miasta ważną rolę odgrywają również targowiska obsługujące nie tylko miejscową ludność i firmy. Z działalności tych obiektów Miasto czerpie wymierne korzyści w postaci opłat. Zmianę tendencji w strukturze placówek handlowych można zaobserwować poprzez wzrost liczby podmiotów przy jednoczesnym spadku zatrudnienia.
Warto zwrócić także uwagę na rozwój usług finansowych w mieście. Przejawem znaczenia tego sektora może być powstanie na terenie miasta aż 6 oddziałów banków. Z jednej strony świadczy to o wzroście potencjału ekonomicznego mieszkańców i tutejszych firm, z drugiej zapewnia właściwą obsługę podmiotów gospodarczych i potencjalnych inwestorów.
Na stan bazy ekonomicznej Ząbek decydujący, bezpośredni wpływ ma koniunktura w Warszawie oraz pośrednio czynniki zewnętrzne o zasięgu: krajowym, europejskim i światowym oddziałujące na to miasto.
Wpływu na gospodarkę Ząbek innych większych aglomeracji, poza Warszawą, w zasadzie nie obserwuje się. Można stwierdzić, iż Ząbki są w praktyce włączone w organizm gospodarczy miasta stołecznego Warszawy i Obszaru Metropolitalnego Warszawy. Ząbki muszą się przygotować na dalszy napływ nowych mieszkańców, który ma związek ze stałym wzrostem cen mieszkań i nieruchomości w Warszawie oraz znaczną różnicą w cenach mieszkań pomiędzy Ząbkami a Stolicą.
Miasto posiada jedną z największych liczbę podmiotów gospodarczych przypadających na 10 tys. mieszkańców w powiecie wołomińskim (1460,63 w 2006 r.). W całym powiecie wołomińskim, jak również w przywoływanym tu dla porównania Otwocku, liczba podmiotów gospodarczych przypadających na 10 tys. mieszkańców jest niższa niż, średnia dla gmin miejskich województwa mazowieckiego. Jest to w tego typu ośrodkach, spowodowane względnie wysokim odsetkiem mieszkańców pracujących poza swoim miejscem zamieszkania i dużym odsetkiem osób zatrudnionych w firmach warszawskich, podczas gdy ww. średnią ogólnowojewódzką "zawyża" Warszawa.
Z porównania dynamiki zmian liczby ludności oraz liczby podmiotów gospodarczych niestety wynika, że osoby, które w ostatnich latach zameldowały się w Ząbkach nie podejmują działalności gospodarczej, gdyż najczęściej pracują na terenie Warszawy. Wydaje się jednak, iż większość z nich to osoby młode zdobywające kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, które w przyszłości będą mogły to wykorzystać podejmując działalność gospodarczą na własny rachunek.
Ze względu na położenie niemal w centrum aglomeracji warszawskiej klasyczna turystyka nie odgrywa istotniejszej roli w rozwoju Ząbek. Bliskość Warszawy sprawia, iż turyści szukają odpoczynku i rozrywki w innych, oddalonych od obszarów silnie zurbanizowanych miejscach. Jednakże, przez Ząbki przebiegają trasy wycieczek rowerowych, z których często korzystają mieszkańcy Stolicy w ramach wyjazdów rekreacyjnych, czy tzw. turystyki weekendowej. Przez Ząbki przebiega szlak czerwony - "Piesza obwodnica warszawska". Wiedzie ona wokół Warszawy, a jej fragment przebiega właśnie przez wschodni skraj Ząbek. Potencjał środowiska przyrodniczego miasta (lasy, przestrzenie otwarte na obrzeżach miasta) nie jest jednak właściwie wykorzystany. Szansą na przyciągnięcie turystów oraz tzw. pobytów biznesowych jest rozwój funkcji hotelarsko-konferencyjnych w mieście. Wysokie ceny noclegów w Warszawie powodują, że podróżni często szukają hotelu poza granicami Warszawy. Ząbki to także doskonałe miejsce do prowadzenia konferencji i szkoleń. Bliskość Stolicy i szlaków komunikacyjnych, zasoby leśne i bliskość terenów otwartych przy względnie niskich cenach usług, to główne atuty Ząbek w tej dziedzinie. Dla potencjalnych turystów interesująca może być także historia miasta, którego dzieje sięgają XVI wiecznej osady - Woli Ząbkowskiej.
Należy zauważyć, że województwo mazowieckie charakteryzuje się względnie dobrymi warunkami dla rozwoju aktywnej turystyki, sportu i wypoczynku. Jednak niski standard i wręcz powszechnie tu występujący niedostatek bazy turystycznej i zaplecza sportowo-rekreacyjnego stanowi główny problem uniemożliwiający rozwój turystyki i wypoczynku w regionie. W szczególności dotyczy to Ząbek. Powiat wołomiński nie jest postrzegany w kategoriach obszaru atrakcyjnego turystycznie. Jest raczej traktowany tylko jako miejsce zamieszkania, co wynika z faktu, że jest to teren, zurbanizowany i znacznie przekształcony przez intensywne procesy osadnicze, w tym gospodarcze. Bez wsparcia odpowiednich projektów inwestycyjnych, które mają za zadanie rozwiązanie tego problemu, nie jest możliwy znaczący rozwój turystyki na terenie Miasta Ząbki i w całym podstołecznym subregionie. Bezpośrednią konsekwencją tego jest więc ograniczona liczba turystów w stosunku do posiadanego potencjału turystycznego.
Mniejsza liczba turystów oznacza w konsekwencji niepełne wykorzystanie potencjału turystycznego Ząbek oraz niższe (niż potencjalnie możliwe) wpływy dla lokalnych przedsiębiorstw, mniej miejsc pracy w sektorze turystycznym i okołoturystycznym. W celu przyciągnięcia turystów konieczne jest w szczególności zdefiniowanie tzw. produktu turystycznego (lub produktów turystycznych). Zgodnie z definicją stosowaną m.in. przez Polską Agencję Rozwoju Turystyki" "Podstawowy produkt turystyczny jest wynikiem procesu analizy walorów naturalnych i antropogenicznych, możliwości rynkowych oraz preferencji konsumentów. Podstawowy produkt turystyczny to główna myśl dla zespołu dóbr i usług turystycznych spajająca je w jeden, zrozumiały i atrakcyjny dla turysty produkt. Zadaniem podstawowego produktu turystycznego jest dodanie wartości do walorów turystycznych oraz usług świadczonych w regionie, poprzez ich zintegrowanie, wyeksponowanie wartości dla klienta i lepszą ich sprzedaż (m.in. poprzez możliwość zbudowania marki)".

1.8. Zarządzanie i finanse
Miasto Ząbki, ze względu na duży potencjał gospodarczy i tradycje w zakresie indywidualnej działalności gospodarczej, dysponuje budżetem, który pozwala na zaspokajanie bieżących potrzeb mieszkańców w ograniczonym zakresie. Szybki, rejestrowany wzrost liczby ludnościi jeszcze szybszy przyrost liczby faktycznych mieszkańców powoduje, że brak jest środków na zapewnienie ludności podstawowych standardów cywilizacyjnych związanych przede wszystkim z infrastrukturą społeczną, ochroną środowiska oraz siecią drogowo-komunikacyjną.

Wydatki inwestycyjne w budżecie Miasta Ząbki
Jednostki samorządu terytorialnego w Polsce są ważnym składnikiem sektora finansów publicznych. Mają znaczący udział w redystrybucji dochodów, choć ich wydatki ogółem sięgają zaledwie połowy wydatków budżetu państwa i tylko nieznacznie przekraczają wydatki największego funduszu celowego (Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). O roli, jaką jednostki samorządowe ogrywają w finansach sektora publicznego, decyduje jednak przede wszystkim ich udział w inwestycjach sektora. Wydatki majątkowe samorządów, mające w ogromnej większości charakter wydatków inwestycyjnych, dwukrotnie przekraczają wydatki majątkowe budżetu państwa, można zatem bez przesady stwierdzić, że jako grupa są największym inwestorem w sektorze publicznym.
Rola JST w finansowaniu zadań sektora publicznego jest olbrzymia, sięgająca w 2006 r. powyżej połowy wszystkich tego typu wydatków budżetu państwa. W latach 2004-2006 obserwujemy dynamiczny przyrost poziomu inwestycji w samorządach.
Wielkość budżetu Miasta Ząbki od roku 2004 do 2006 (liczona poziomem wydatków) zwiększyła się o ponad 15 mln zł, z poziomu ok. 25 mln zł w 2004 do 40 mln zł w roku 2006. Należy uznać ten przyrost za wysoki, tak w skali województwa jak i w skali całego kraju, co niewątpliwie pozytywnie świadczy o procesach gospodarczych zachodzących w samym Mieście. Poziom wydatków ogółem jest wskaźnikiem prawie "symetrycznym" względem poziomu dochodów ogółem.
Na uwagę zasługuje tu bardzo duży wzrost wartości wydatków inwestycyjnych w roku 2004, 2005 i 2006 w porównaniu z latami 2000-2003. Dynamika "rok do roku", począwszy od 2004 r., przekracza tu zawsze 15% w kategorii wydatków ogółem, zaś w kategorii wydatków majątkowych wzrosty liczone "rok do roku" osiągają w badanym okresie co najmniej poziom 45%. Jest to duży przyrost jak na tego typu jednostkę samorządu terytorialnego, świadczący o stabilnej bazie dochodowej i aktywnej polityce inwestycyjnej władz lokalnych.

Potencjalne znaczenie środków z budżetu UE dla intensyfikacji inwestycji w Ząbkach
1 maja 2004 r. Polska stała się członkiem Unii Europejskiej, uzyskując dostęp do finansowania rozwoju regionalnego z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Jednostki samorządu terytorialnego, w tym Miasto Ząbki, są i pozostaną zarówno największą grupą beneficjentów programów rozwoju finansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, jak również istotną grupą beneficjentów transferów z Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności. Znaczny wzrost wydatków inwestycyjnych jednostek samorządowych w roku 2005 i skokowy w roku 2006 są w znacznej mierze rezultatem napływu środków z budżetu UE. W roku 2006 wydatki samorządów na realizację projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej ("projektów unijnych") stanowiły ponad 30% wydatków inwestycyjnych ogółem, z czego wkład własny wynosił 36%, zaś dotacje z budżetu UE -64%.

Zapotrzebowanie budżetu Miasta Ząbki na zewnętrzne źródła finansowania inwestycji
Wykorzystanie szansy znacznego przyspieszenia procesu likwidacji luki infrastrukturalnej zależy w istotnej mierze od zdolności miasta do zapewnienia odpowiedniego poziomu współfinansowania "projektów unijnych". Obecnie Ząbki zaciągają kredyty długoterminowe (4,8 mln zł w roku 2006), a dodatkową formą zewnętrznego finansowania inwestycji są kredyty preferencyjne (np. Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) i przychody z zaciągniętych pożyczek na finansowanie zadań realizowanych z udziałem niepozyskanych środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej (4.8mln zł w roku 2006). W sytuacji uchwalania w przeszłości budżetów z deficytem, pierwotne zapotrzebowanie na przychody należy skorygować o zapotrzebowanie wtórne, związane z koniecznością spłaty zadłużenia (obsługa długu niestanowiąca jego spłaty powiększa wydatki bieżące).
W budżecie Ząbek zauważalne jest bardzo wysokie procentowe wykorzystanie nadwyżki operacyjnej w finansowaniu inwestycji.
Udział nadwyżki operacyjnej w finansowaniu inwestycji ogółem jest jednym ze wskaźników obrazujących aktywność miasta w pozyskiwaniu zewnętrznych źródeł finansowania Można powiedzieć, że im ten udział jest niższy, tym większa aktywność władz miasta w poszukiwaniu nowych, zewnętrznych środków na realizację zadań gminnych. W Ząbkach wskaźnik ten w latach 2004-2006 kształtuje się na poziomie powyżej 130%, osiągając w 2004 roku poziom aż 190%. Oznacza to, iż niemal wszystkie inwestycje gminne mogły być finansowane ze środków nadwyżki budżetowej, a w minimalnym stopniu ze źródeł zewnętrznych. W 2006 roku Ząbki ze wskaźnikiem bliskim 140% wypadają znacznie gorzej od średniej krajowej (58,06%). Wskaźnik ten ma duży poziom ogólności, niemniej obrazuje w jakim stopniu władze miasta są skłonne do sięgania po środki zewnętrzne na finansowanie inwestycji, w tym inwestycji współfinansowanych z UE i EOG/NMF.
Należy wskazać na stosunkowo niewielkie zmiany udziału nadwyżki operacyjnej jako źródła finansowania inwestycji w budżecie Miasta Ząbki. W przypadku konieczności zwiększenia wydatków inwestycyjnych finansowanych z budżetu dla potrzeb współfinansowania projektów unijnych, Ząbki będą musiały zatem, w coraz większym stopniu, korzystać z zewnętrznych źródeł zasilania. Plan finansowy Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na okres 2007-2013 przewiduje współfinansowanie środków pochodzących z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności krajowymi środkami publicznymi na poziomie 11,86 mld euro, z czego jedną połowę zapewnić ma budżet państwa, drugą zaś - jednostki samorządu terytorialnego. Dla ogółu jednostek samorządowych w Polsce oznacza to konieczność zapewnienia współfinansowania na średniorocznym poziomie przekraczającym 3 mld zł, tzn. na poziomie odpowiadającym poziomowi nakładów na współfinansowanie w rekordowym roku 2006. Skokowy wzrost zadłużenia JST w 2006 r. nie był zatem zjawiskiem jednorazowym.
Pełne wykorzystanie przez Ząbki szansy rozwoju związanej z wpływami z budżetu UE, wymagać będzie znacznego wzrostu znaczenia środków pożyczkowych jako zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji lokalnych (i ew. regionalnych).

Instrumenty uspołecznienia lokalnej polityki rozwoju społeczno-gospodarczego władz
Działania podejmowane przez lokalny samorząd, powinny wzmacniać uczestnictwo mieszkańców wspólnoty w poszczególnych sferach aktywności życia społecznego i wspierać aktywizację ekonomiczną. W tym zakresie odnosić się należy do następujących rodzajów działań dostępnych dla samorządu:

1.komunikacja i partycypacja społeczna,

2.wspieranie oddolnych inicjatyw obywateli,

3.współpraca z organizacjami pozarządowymi.

Mówiąc o partycypacji społecznej należy poruszyć kwestie komunikacji społecznej, jako narzędzia współpracy władz lokalnych, w tym Urzędu Miasta, ze społecznością Ząbek. W tym zakresie ocenie podlega nie sama aktywność samorządu, lecz formy komunikowania się z mieszkańcami. W procesie komunikowania bardzo ważną rolę odgrywa miejski wortal internetowy. Współcześnie zaczyna on pełnić rolę ważnego pośrednika między administracją publiczną, a mieszkańcami wspólnoty lokalnej. Strona "www.zabki.pl", wykorzystywana jako kanał komunikacji społecznej, jest stroną wyjątkowo aktywną - por. tabela 24.

Komunikacja poprzez stronę internetową Urzędu Miasta

Lp.	Forma komunikacji	Wortal miejski www.zabki.pl
1.	Komunikacja jednostronna	Informowanie mieszkańców o aktualnych wydarzeniach, ważnych z punktu widzenia życia wspólnoty samorządowej - informacje nie odnoszą się tylko do sfery działań samorządu, a wkraczają w sferę aktywności społecznej; forma: noty informacyjne
2.	Komunikacja dwustronna ukierunkowana	Konsultowanie z mieszkańcami kwestii związanych z konkretnym zdarzeniem, wprowadzaniem zmian lub podejmowaniem decyzji mających szerszy kontekst społeczny; formy konsultacji: sondaż opinii
3.	Komunikacja dwustronna	Tworzenie sposobności do wyrażenia przez mieszkańców opinii na temat funkcjonowania administracji oraz sposobu realizacji zadań; forma: e-mail

Oceniając formę aktywności Urzędu Miasta pod kątem stymulowania rozwoju społecznego mieszkańców Ząbek należy podkreślić, iż:

1. samorząd poddaje konsultacjom społecznym kwestie ważne dla życia wspólnoty samorządowej,
2. samorząd opracował trwały program współpracy oraz powołał organ realizujący zadania tego programu,
3. samorząd informuje o najważniejszych kwestiach dotyczących spraw wspólnoty,
4. samorząd realizuje, wspólnie z organizacjami pozarządowymi, założenia polityki społecznej w oparciu o szczegółowo opracowane programy,
5. samorząd prowadzi system obsługi skarg i wniosków mieszkańców za pośrednictwem poczty elektronicznej,
6. samorząd wykorzystuje szerokie spektrum narzędzi informowania mieszkańców wspólnoty samorządowej:

   a. tablice informacyjne,

   b. miejski wortal internetowy www.zabki.pl ,

   c. biuletyn informacji publicznej,

   d. współpraca z mediami lokalnymi i regionalnymi,

   e. punkt informacyjny w urzędzie,

   f. katalog usług urzędu,

7. samorząd wykorzystuje różne narzędzia pozyskiwania opinii mieszkańców wspólnoty samorządowej:

   a. badania opinii mieszkańców,

   b. działalność Zespołu Konsultacyjnego,

   c. bezpośredni kontakt władz z mieszkańcami wspólnoty samorządowej,

   d. internetowy sondaż opinii społecznej.

Realizacje zadań gminy należy również odnieść do pełnienia przezeń podstawowej funkcji strategicznej, jaką bez wątpienia jest stymulowanie rozwoju gospodarczego na poziomie lokalnym. Poszczególne kategorie zadań, przeniesione do wymiaru produktu, predestynują samorząd do pełnienia kluczowej roli w procesie strategicznego sterowania dynamiką gospodarczą obszaru, który obejmuje swą działalnością. Rozwój gospodarczy powinien być ważnym punktem odniesienia wszystkich działań i decyzji podejmowanych przez władze lokalne. Wzrost jakości życia mieszkańców wspólnoty zdeterminowany jest ich sytuacją ekonomiczną. Odnosząc się do określonego ustawowo zakresu działań władz samorządu gminnego, należy rozpatrywać wypełniane przez Urząd Miasta Ząbki zadania własne w kontekście podnoszenia konkurencyjności i stymulowania wzrostu zatrudnienia.
Realizacja zadań w kontekście rozwoju gospodarczego ma zwykle formę działań realizujących trzy cele:

1. tworzenie korzystnego klimatu dla utrzymania i rozwoju firm istniejących na terenie miasta,
2. tworzenie korzystnego klimatu dla przyciągania inwestorów zewnętrznych,
3. tworzenie korzystnego klimatu dla powstawiania nowych form działalności gospodarczej na obszarze gminy - w szczególności o charakterze innowacyjnym, podnoszącym konkurencyjność miasta i prowadzących do dywersyfikacji jego bazy ekonomicznej.

Realizację tych działań umożliwiają trzy zasadnicze kategorie narzędzi:

1	2	3
PREFERENCJE FINANSOWE I POMOC PUBLICZNA	INSTYTUCJE OTOCZENIA BIZNESU	DZIAŁANIA PROMOCYJNO ORGANIZACYJNE
obniżenie stawek podatków lokalnych, partnerstwo publiczno - prywatne tworzone z lokalnie działającymi przedsiębiorstwami, preferencyjne ceny usług komunalnych, niski poziom opłat lokalnych, dotowanie organizacji (z udziałami gminy lub bez) wspierających rozwój gospodarczy	agencje rynku lokalnego, centra obsługi inwestorów, agencje inicjatyw lokalnych, inkubatory przedsiębiorczości, centra wspierania biznesu, strefy przemysłowe, parki technologiczne, fundusze poręczeniowo - kredytowe, centra doradczo - szkoleniowe	dostęp do informacji o warunkach realizacji procesu inwestycyjnego, pomoc formalna w procesie inwestorskim, promocja przedsiębiorstw, promocja kapitału ludzkiego i zasobów ekonomicznych, uzbrojenie terenów pod inwestycje, prowadzenie internetowych baz danych, organizacja przedstwicielstw gospodarczych, pośrednictwo w kontaktach zagranicznych, pomoc w pozyskiwaniu środków zewnętrznych dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą

2.Analiza SWOT sytuacji społeczno-gospodarczej Miasta Ząbki

1. Położenie geograficzne, środowisko naturalne, układ przestrzenny

Potencjał położenia geograficznego
SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Dostęp do ok. 2,5 mln rynku zbytu Warszawy i aglomeracji; Bliskość warszawskiego i aglomeracyjnego rynku pracy; Dostęp do warszawskiego i aglomeracyjnego rynku zbytu towarów i usług rynkowych i nierynkowych; Dostęp do infrastruktury technicznej i społecznej Warszawy; Bliskość ew. powiązań kooperacyjnych dla lokalnych przedsiębiorców; Atrakcyjne, bo graniczące z Warszawą, położenie dla potencjalnych inwestorów gospodarczych oraz mieszkaniowych;	Bezpośrednia granica z Warszawą, położenie w centrum stołecznego obszaru metropolitalnego	Bezpośrednia granica z Warszawą, położenie w centrum stołecznego obszaru metropolitalnego	Konkurencja dla lokalnych firm ze strony warszawskiego i aglomeracyjnego rynku pracy, handlu i usług; Zagrożenie tożsamości społeczności lokalnej i lokalnych powiązań społecznych wobec szybkiego napływu nowych mieszkańców początkowo związanych z miastem tylko miejscem zamieszkania. Możliwość niekontrolowanego, szybkiego napływu i rozprzestrzeniania się różnego rodzaju zagrożeń (patologie społeczne, uzależnienia, przestępczość itp.)
Istniejąca sieć dróg w ramach warszawskiego węzła komunikacyjno - transportowego - w szczególności bezpośrednie połączenia kolejowe i drogowe z Warszawą	Potencjalnie bardzo dobra zewnętrzna dostępność komunikacyjna drogowa i kolejowa - zwłaszcza z Warszawą	Okresowo bardzo duże utrudnienia komunikacyjne w zewnętrznym ruchu drogowym, nieodpowiedni standard pasażerskiej komunikacji kolejowej	Sieć drogowa niedostosowana jakościowo i ilościowo do współczesnego natężenia ruchu; Połączenia kolejowe o niedostatecznej częstotliwości, bezpieczeństwie i komforcie; Zbyt mało efektywne i zróżnicowane formy powiązań komunikacyjnych z Warszawą;
Sąsiedztwo obszarów leśnych oraz terenów otwartych	Korzystne przestrzenne otoczenie zewnętrzne miasta	Duże, a okresowo bardzo duże, obciążenie niektórych obszarów miasta ruchem tranzytowym "do" i "z" Warszawy	Zasadnicze utrudnienia w ruchu wewnątrzmiejskim; Rozbijanie struktury funkcjonalno - przestrzennej miasta Negatywny wpływ na warunki życia (hałas, spaliny, zagrożenie wypadkami drogowymi itp.)
Środowisko naturalne
SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Bliskość i dostępność mało przekształconych przestrzeni otwartych ze względu na położenie oraz skalę wielkości miasta;	Urozmaicony krajobraz, zróżnicowanie przyrodnicze i przestrzenne	Niezadowalające wykorzystanie walorów przyrodniczych środowiska miejskiego	Nieuporządkowane przestrzenie publiczne oraz niska estetyka niektórych stref zabudowy miasta Istotne braki w zakresie infrastruktury uniemożliwiające wykorzystanie walorów lokalnego środowiska przyrodniczego (ścieżki rowerowe, trasy spacerowo - rekreacyjne itp); Nierozwiązany problem włączenia w system rekreacji i wypoczynku obszarów leśnych miasta (ochrona, zagospodarowanie);
Bliskość lasów i przestrzeni otwartych wynikających z położenia oraz brak dużych uciążliwych zakładów przemysłowych;	Względnie niski poziom przemysłowych i (okresowo) energetycznych zanieczyszczeń powietrza	Okresowo wzrastające zagrożenie "niską emisją spalin" w sezonach grzewczych; strefowo intensywne komunikacyjne zanieczyszczenia powietrza	Słaby rozwój sieci c.o. Przeciążenie ruchem drogowym niektórych ciągów ulicznych
Działania w ramach programów określonych w dokumentach: 1) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Ząbki (2003r.) 2) Studium uwarunkowań i kierunków przestrzennego zagospodarowania gminy Ząbki (2001r?.) 3) Plan gospodarki odpadami dla miasta Ząbki na lata 2006-2011 (2006r.)	Systemowa działalność władz samorządowych w zakresie ochrony środowiska	Niedobór środków własnych oraz ze źródeł zewnętrznych na pełną realizację zamierzeń w zakresie ochrony środowiska
Charakterystyka przestrzeni układu architektoniczno-urbanistycznego
SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Dobrze rozwinięta (ilościowo) sieć ulic i placów miejskich.	Potencjalnie bardzo dobra wewnętrzna dostępność komunikacyjna i drogowa	Istotne utrudnienia w komunikacji wewnętrznej miasta.	Rozdzielenie miasta linią kolejową - brak bezkolizyjnego połączenia dwóch części miasta; Zły stan nawierzchni większości ulic; Zły stan lub wyraźne braki w ciągach ruchu pieszego.
Porządkujące ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;	Czytelna, historycznie ukształtowana, struktura funkcjonalno-przestrzenna	Brak wyraźnego centrum handlowo-usługowego oraz administracyjno-kulturalnego miasta	Dominująca ilościowo rozproszona niska zabudowa: budynki 1-2 mieszkaniowe to 95% ogółu (jest w nich 43% mieszkań); Zagrożenie defragmentacją przestrzeni miejskiej zamkniętymi osiedlami deweloperskimi; Niezrealizowana koncepcja centrum miasta Zagrożenie brakiem identyfikacji z miejscem zamieszkania, Ograniczenie popytu na towary i usługi realizowanego lokalnie
Układ urbanistyczny i obiekty zabytkowe tworzące tożsamość kulturową miasta - potencjalnie atrakcyjnie dla mieszkańców oraz turystów	Wartościowy układ architektoniczno-urbanistyczny objęty opieką konserwatorską oraz liczne obiekty zabytkowe	Wartościowy układ urbanistyczny objęty opieką konserwatorską oraz liczne obiekty zabytkowe	Obszar objęty ograniczeniami użytkowania i przekształceń - ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego; Dekapitalizacja części starej zabudowy
Nierozwiązany problem "rewitalizacji" starej zabudowy miasta - szczególnie będącej własnością prywatną	Brak wypracowanych form inspiracji i wsparcia (w tym materialnego) inicjatyw odnowy obiektów starej, prywatnej zabudowy, głównie mieszkaniowej; Brak kompleksowego programu rewitalizacji stref koncentracji starej zabudowy, w tym części objętej opieką konserwatorską
Małe różnice poziomów, stabilne podłoże; Potencjalna dostępność terenów uzbrojonych;	Dogodne warunki fizjograficzne dla wszelkiego rodzaju działalności budowlanej, dostępność terenów	Ogólnie niekorzystne postrzeganie miasta na zewnątrz, niekorzystny wizerunek miasta	Przemieszanie funkcjonalne różnych typów zabudowy; Nieuporządkowane, niedostatecznie rozwinięte i niezagos- podarowane przestrzenie publiczne miasta; Niedostatecznie uregulowane zasady utrzymania ładu i porządku na terenie posesji prywatnych, zwłaszcza we fragmentach przylegających do przestrzeni publicznych;

2. Sfera społeczna

Potencjał demograficzny;
SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Duży napływ migracyjny ludzi o korzystnym statusie ekonomicznym - potencjalnych podatników i klientów lokalnych firm (wysokie dodatnie saldo migracji); Odmłodzenie społeczności lokalnej (wysoki przyrost naturalny), korzystne perspektywy demograficzne miasta; Korzystne zmiany w strukturze wykształcenia i zawodowej, zwiększona podaż zasobów pracy o wysokich i zróżnicowanych kwalifikacjach;	Szybki przyrost liczby ludności w okresie transformacji	Szybki przyrost liczby ludności w okresie transformacji	Słabość więzi społecznych; Niski poziom identyfikacji z tradycjami i specyfiką miasta; Elementy izolacji społecznej w nowych osiedlach mieszkaniowych; Realizacja popytu konsumpcyjnego poza miejscem zamieszkania w przypadku dominacji funkcji mieszkaniowych, zwłaszcza w nowych osiedlach; Zagrożenie szybkim przenoszeniem się zachowań i zjawisk patologicznych ze środowiska wielkomiejskiego
Wielka skala zjawiska niesformalizowanego stałego zamieszkiwania na terenie miasta	Konieczność objęcia usługami z zakresu infrastruktury społecznej oraz technicznej znacznie większej liczby odbiorców niż wynika to z oficjalnej liczby mieszkańców; Istotny "ubytek" dochodów budżetu gminy z tytułu udziału w podatkach od osób fizycznych przy istotnym wzroście kosztów obsługi infrastrukturalnej w zakresie usług społecznych (publicznych);
Problemy społeczne
SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Systemowe działania w oparciu o przyjęte dokumenty programowe: 1)Strategia integracji i rozwiązywania problemów społecznych miasta Ząbki na lata 2007-2013 (2007r.); 2)System profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną miasta Ząbki na lata 2007-2013 (2007r.);	Aktywność władz samorządowych i innych instytucji w rozwiązywaniu problemów społecznych	Niedobór środków finansowych na szybką i kompleksową realizację programów społecznych;	Niedobór środków budżetowych gminy i niestabilność finansowania programów centralnych; Ogólnie względnie niska aktywność organizacji pozarządowych;
Malejąca i niska stopa bezrobocia; Poprawa poziomu wykształcenia i dostosowania do wymagań rynku pracy; Wyspecjalizowana kadra pracowników w zakresie pomocy i świadczeń dla bezrobotnych	Stałe zmniejszanie się skali bezrobocia;	Zmienność skali i zasięgu problemu bezrobocia	Utrzymywanie się enklaw bezrobocia długotrwałego oraz "dziedziczenia" bezrobocia i marginalizacji społecznej Względnie niski poziom wykształcenia osób bezrobotnych - niedostosowany do wymagań rynku pracy, zmienność sytuacji na rynku pracy (zawody techniczne vs. wykształcenie ogólne); Słabość organizacji pozarządowych działających w sferze pomocy w wyjściu z bezrobocia;
Koordynacja i współpraca międzyinstytucjonalna w przedmiotowej sferze (samorząd, administracja rządowa, organizacje kościelne, pozarządowe itp.); Wsparcie samorządu dla wolontariatu i organizacji zajmujących się dziećmi, młodzieżą i rodzinami; Poszukiwanie pozabudżetowych źródeł finansowania;	Ograniczona skala problemów w zakresie opieki nad dziećmi, młodzieżą i rodzinami	Problem opieki nad dziećmi, młodzieżą i rodzinami zmarginalizowanymi i zagrożonymi marginalizacją	Niedostatek funduszy na wsparcie grup zagrożonych marginalizacją Niedobory kadrowe w systemie pomocy społecznej Niedostatek zastępczej opieki rodzinnej nad dziećmi Deficyt miejsc w placówkach opieki, wsparcia i resocjalizacji Niedostatek alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży w szczególności inicjatyw środowisk lokalnych;
Dostępność bazy lokalowej i kadrowej; Stabilność źródeł finansowania działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień; Działalność instytucji pozarządowych oraz kościelnych; Międzyinstytucjonalna koordynacja działalności i wymiana doświadczeń;	Aktywność w przeciwdziałaniu uzależnieniom - ograniczona skala problemu	Zagrożenia z tytułu uzależnień	Bezpośrednia dostępność wielkomiejskich negatywnych wzorców zachowań; Niedostatki w dostępności placówek profilaktyczno-leczniczych; Dziedziczenie uzależnień w tym wyuczonej bezradności;
Działalność organizacji pozarządowych; Aktywność służb samorządowych oraz administracji i służb rządowych; Dostosowanie oferty wsparcia do potrzeb osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością;	Ograniczona skala bezdomności	Zagrożenia substandardowymi warunkami życia i bezdomnością	Duża mobilność osób z grupy zmarginalizowanej społecznie i ekonomicznie - trudności w określeniu skali i lokalizacji zjawiska; Brak indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności, profilaktyki oraz standaryzacji usług i odpowiedniej infrastruktury; Polaryzacja warunków bytowych ludności;
Aktywność jednostek pomocy społecznej; Stabilizacja liczebności świadczeniobiorców w zakresie pomocy społecznej; Dostępność miejsc w domach pomocy społecznej;	Stabilizacja liczebności osób wymagających wsparcia	Problemy wynikające z procesów starzenia się ludności w specyficznych warunkach aglomeracji miejskich	Zwiększanie się bezwzględnej liczby osób w wieku poprodukcyjnym wymagających wsparcia przy względnie niekorzystnej sytuacji materialnej i osłabieniu więzi rodzinnych osób starszych; Brak określonych form i standardów usług wspierających tę grupę mieszkańców; Brak wyspecjalizowanej kadry oraz wolontariatu; Brak wzorów form zachowania aktywności zawodowej lub społecznej - w tym samopomocowej; Niedostatek środków technicznych poprawiających standard/komfort życia osób starszych;
Wzrost liczby i różnorodności organizacji udzielających wsparcia; Współpraca międzyinstytucjonalna organizacji wspierających;	Poprawa dostępności wsparcia osób niepełnosprawnych	Problemy osób niepełnosprawnych	Ograniczona liczba organizacji wspierających; Brak popularyzacji środowiskowej postaw akceptacji, pomocy osobom niepełnosprawnym; Bariery techniczne uczestnictwa w życiu zawodowym i społecznym; Nierówny dostęp osób niepełnosprawnych do wsparcia, niedostateczne rozpoznanie potrzeb w ww. dziedzinie
Działalność Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie Wyspecjalizowana kadra miejskich pracowników pomocy społecznej, w tym w zakresie pracy socjalnej z rodziną	Funkcjonująca baza instytucjonalna szczebla powiatowego i gminnego w zakresie pomocy społecznej;	Problem kadr w służbach wsparcia społecznego/usługach opiekuńczych	Niedobory zatrudnienia: przeciążenie zadaniami; Braki wyspecjalizowanej kadry; Brak indywidualnego i kompleksowego podejścia;
Niedostateczny poziom aktywizacji "zasobów społecznych" miasta	Niedostateczne wsparcie materialne i organizacyjne inicjatyw mieszkańców w zakresie wypoczynku, rekreacji, inicjatyw kulturalnych, oświatowych, samopomocowych, sąsiedzkich, utrzymania ładu i bezpieczeństwa publicznego;

3. Infrastruktura techniczna

SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Transport i komunikacja wewnętrzna
Niska intensywność ruchu drogowego na ciągach ulic z dominacją zabudowy jedno- i dwurodzinnej;	Ogólnie dobrze rozwinięta "ilościowo" sieć dróg/ulic miejskich	Istotne braki w sieci dróg/ulic miejskich i obiektów drogowych;	Braki w zakresie sieci ulic łączących rozwijające się części miasta; Brak kluczowych obiektów drogowych - zwłaszcza bezkolizyjnych przejazdów przez linię kolejową
Ogólnie zły stan nawierzchni dróg/ulic miejskich;	Konieczność modernizacji i przebudowy większości dróg /ulic;
Istotne braki i ogólnie zły stan ciągów pieszych w mieście	Budowa i remont chodników na większości ulic miasta;
Braki w wewnętrznych i zewnętrznych pasażerskich powiązaniach komunikacyjnych środkami komunikacji zbiorowej	Niski standard usług komunikacji zbiorowej (drogowej i szynowej): częstotliwość kursowania, bezpieczeństwo podróżowania, czas podróży;
Dominacja małointensywnej zabudowy mieszkaniowej w mieście	Konieczność utrzymywania rozległej sieci ulic miejskich o małej intensywności ruchu;
Niedostateczny poziom bezpieczeństwa ruchu drogowego w mieście	Braki w zakresie urządzeń organizacji i zabezpieczenia ruchu drogowego (sygnalizacja świetlna, bezpieczne przejścia dla pieszych, bariery i ekrany ochronne itp.);
Zaopatrzenie w wodę
Powszechność instalacji wodociągowej w mieszkaniach (96% ludności - NSP2002, szac. 2006r.:ok. 98-99%) Dobry stan techniczny większości sieci wodociągowej (ok. 80% długości sieci wybudowano w latach 1995-2006: BDRGUS)	Wysoki stopień upowszechnienia instalacji wodociągowej w mieszkaniach	Bardzo niski poziom rozwoju sieci wodociągowej	Niski stopień dostępności sieci wodociągowej w mieszkaniach (35% ludności: 2006r.-BDRGUS); Duży udział lokalnych, małowydajnych o zróżnicowanej jakości i "nieperspektywicznych" źródeł zaopatrzenia w wodę; Trudności z zasilaniem miejskiej sieci wodociągowej - brak drugiego połączenia z siecią wodociągową Warszawy; Możliwe trudności z zaopatrywaniem w wodę potencjalnych dużych odbiorców;
Kanalizacja
Wysoki stopień upowszechnienia instalacji kanalizacyjnej w mieszkaniach (97% ludności-NSP2002), w tym sieci kanalizacyjnej (85% ludności BDRGUS 2006r.); Potencjalnie dobry dostęp do sieci kanalizacyjnej dużych dostawców ścieków; "Wyprzedzający", względem sieci wodociągowej, rozwój sieci kanalizacyjnej (35km vs.79km: 2006 r. BDRGUS);	Wysoki stopień upowszechnienia sieci kanalizacyjnej na terenie miasta (85% ludności 2006r.)	Lokalne braki w dostępie do sieci kanalizacyjnej	Opóźnienia rozwoju sieci kanalizacyjnej względem instalacji wodociągowych w mieszkaniach (98% ludności w mieszkaniach z wodociągiem vs. 85% w mieszkaniach z siecią kanalizacyjną: 2006 r. BDRGUS) Ogólnie liczna grupa mieszkań i ludności bez dostępu do sieci kanalizacyjnej (ok. 15% ludności: 2006r.-BDRGUS) - zagrożenia dla środowiska; Zagrożenia zanieczyszczeniem gruntu i wód gruntowych, dyskomfort aerosanitarny, obniżenie atrakcyjności inwestycyjnej terenu dla celów mieszkaniowych i produkcyjno-usługowych; Zwiększone koszty usług komunalnych;
Oczyszczanie ścieków
Względnie wysoki poziom obsługi ludności przez oczyszczalnie ścieków (74% ludności: 2006r.-BDRGUS);	Dostępność oczyszczalni ścieków;	Niedobory w dostępności obiektów i urządzeń w zakresie oczyszczania ścieków	Duża grupa mieszkań i ludności odprowadzająca ścieki nieoczyszczane (26% ludności: 2006r.-BDRGUS);
Zaopatrzenie w gaz
Niewielki poziom "niskiej emisji" gazów i pyłów z instalacji grzewczych poza sezonem grzewczym (98% ludności w mieszkaniach z instalacją gazową, w tym 87% z dostępem do gazu sieciowego: NSP2002 )	Bardzo wysoki stopień dostępności instalacji gazowych w mieszkaniach, w tym bardzo dobrze rozwinięta sieć gazowa
Ciepłownictwo
Powszechność c.o. w mieszkaniach: lepsze warunki mieszkaniowe, bezpieczeństwo, oszczędność energii (91% ludności: NSP2002 )	Wysoki stopień upowszechnienia c.o. w mieszkaniach	Słabo rozwinięta sieć ciepłownicza	Dyskomfort mieszkaniowy: masowe występowanie indywidualnych instalacji grzewczych (70% ludności w mieszkaniach z c.o. i 8% ludności w mieszkaniach z ogrzewaniem piecowym: NSP2002); Zagrożenie silnym zanieczyszczeniem powietrza z tytułu "niskiej emisji" w sezonie grzewczym; Wyższe zużycie nośników energii/ niska sprawność energetyczna instalacji indywidualnych ;
Stałe odpady komunalne
Odpady stałe zbierane w systemie indywidualnym, monitorowanym wywożone na składowisko Korzystne perspektywy utylizacji odpadów stałych w związku z podjętymi inwestycjami w tym zakresie w ościennych gminach;	Rozwiązany problem zbiórki odpadów stałych	Brak postępu w sposobach utylizacji odpadów stałych	Trudności upowszechnienia selektywnej zbiórki odpadów
Elektroenergetyka
Dostępność zasilania i brak ograniczeń w ww. zakresie	Rozwiązany problem zasilania w energię elektryczną	Konieczność modernizacji części urządzeń i sieci przesyłowej;	Niedostosowanie urządzeń i sieci elektroenergetycznej do intensyfikacji wykorzystania przestrzeni miasta - w tym konieczność likwidacji napowietrznych linii elektroenergetycznych;
Telekomunikacja
Pełne pokrycie obszaru miasta siecią telefonii przewodowej i bezprzewodowej - obszar aglomeracji warszawskiej	W pełni zaspokojone potrzeby w zakresie telefonii przewodowej, oraz bezprzewodowej starej i nowej generacji

4. Infrastruktura społeczna i sytuacja mieszkaniowa

SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Oświata i wychowanie
Oddane do użytku nowe obiekty oświaty i wychowania - kontekst współczesnych standardów i oczekiwań;	Zaawansowany proces modernizacji bazy materialnej systemu oświaty i wychowania;	Konieczne remonty i modernizacje części istniejącej bazy materialnej oświaty i wychowania;	Konieczność kontynuowania programu remontów i modernizacji istniejących obiektów - dostosowanie standardu świadczonych usług edukacyjno-wychowawczych do wymogów współczesności
Podnoszenie poziomu kwalifikacji kadr oświaty i wychowania w kontekście dostępności wiodących ośrodków naukowych Stolicy	Wysokokwalifikowana kadra systemu oświaty i wychowania	Konieczna rozbudowa istniejącej bazy materialnej oświaty i wychowania w kontekście dużego napływu migracyjnego oraz przyrostu naturalnego;	Konieczność podjęcia nowych inwestycji w zakresie bazy szkolnej i przedszkolnej;
Ochrona zdrowia
Bezpośrednie sąsiedztwo (Warszawa) wyspecjalizowanych placówek służby zdrowia świadczących usługi w pełnym zakresie; Dostępność lokalnych podstawowych refinansowanych usług medycznych oraz bogata oferta podstawowych usług o charakterze komercyjnym.	Dostępność usług medycznych w ramach istniejącej lokalnej podstawowej bazy materialnej i kadrowej oraz usług specjalistycznych w Stolicy	Nieustabilizowana sytuacja w zakresie funkcjonowania placówek służby zdrowia	Brak stabilności systemu i niski standard finansowanych ze środków publicznych usług medycznych;
Kultura, sport, wypoczynek
Istniejące podstawy bazy materialnej oraz kadry;	Niedostatki bazy materialnej w kontekście rozwoju działalności kulturalnej oraz sportowo-rekreacyjnej zgodnej ze współczesnymi wymaganiami;	Niedostateczna baza dla rozwoju kultury oraz działalności sportowo-rekreacyjnej o nowej skali dostępności i oddziaływania; Zły stan istniejących obiektów sportowych i rekreacyjnych (przyszkolnych, osiedlowych, ogólnomiejskich); Zasadnicze braki w zakresie małych osiedlowych obiektów służących wypoczynkowi i rekreacji zwłaszcza dzieci i młodzieży (mini-boiska, place zabaw, ścieżki rowerowe itp.)
Sytuacja mieszkaniowa
Względnie korzystna struktura zabudowy - dominacja budynków niskich i małych (budynki 1-mieszkaniowe-84%; 2-mieszkaniowe-11% ogółu NSP2002) Względnie korzystna struktura własności budynków i mieszkań (prywatna własność budynków i mieszkań-87% NSP2002); Korzystna struktura wieku zasobów, niespotykany stopień odmłodzenia zasobów (mieszkania: do 1945-9%; 45-70-29%; 71-88-21%; 89-02-38% NSP2002); Ogólnie korzystna struktura jakości zasobów: (przec. pu/mieszkanie 86m2; izb/mieszkanie 4,03: NSP2002) Bardzo dobry ogólny stopień wyposażenia mieszkań w instalacje (mieszkania z wodoc.-97%, kanaliz.-97%, c.o.-84%, gaz-89%, mieszkania z zespołem ww. instalacji 83%:NSP2002);	Ogólnie dobry stan zasobów mieszkaniowych	Mała intensywność zabudowy, enklawy starej zabudowy substandardowej i braki sieciach: wodociągowej, c.o. oraz (miejscowo) w sieci kanalizacyjnej;	Znaczący udział mieszkań małych, niefunkcjonalnych (mieszkania 1-izbowe-3,3%, 2-izbowe-26%: NSP2002); Dominacja mało intensywnej zabudowy mieszkaniowej - wyższe jednostkowe koszty obsługi sieciami infrastruktury komunalnej; Znaczący udział mieszkań w budynkach ok. 50-letnich (mieszkania w bud. sprzed 1945r.-9%; z lat 1945-70-29% NSP2002); Enklawy braku wyposażenia w instalacje (3% mieszkań bez wodociągu NSP2002); Braki w dostępności do miejskich sieci infrastrukturalnych w mieszkaniach: (wodoc. - 25% siec lokalna; kanaliz.- 11% sieć lokalna; c.o.- 81% sieć lokalna; gaz z butli 10%)
Ponad 90% ludności w mieszkaniach z pu/osobę powyżej 10m2; Ok. 64% ludności w mieszkaniach z liczbą użytkowników równą lub mniejszą niż liczba izb (NSP2002) Wśród ogółu rodzin z dziećmi - 88% w mieszkaniach z kompletem podstawowych instalacji	Względnie dobry stan warunków mieszkaniowych	Enklawy substandardowych warunków mieszkaniowych, zjawisko polaryzacji warunków mieszkaniowych ludności	Ok. 10% ludności w mieszkaniach o pu./osobę 10m2 lub mniej oraz 10% w mieszkaniach o zaludnieniu 2 i więcej osób/izbę NSP 2002; Wśród ogółu rodzin z dziećmi - 10% w mieszkaniach o pu/osobę 10m2 i mniej;
Wyraźnie występujący deficyt statystyczny mieszkań	Około 25% gospodarstw domowych współzamieszkuje z innym gospodarstwem domowym w mieszkaniu, z czego ok. połowa wbrew swej woli: NSP2002
Nierozwiązany problem komunalnych, substandardowych zasobów mieszkaniowych i budownictwa socjalnego	Konieczność podjęcia inwestycji w zakresie likwidacji komunalnych substandardów mieszkaniowych; Inwestycje na rzecz rozwiązywania problemów mieszkaniowych najsłabszych ekonomicznie grup mieszkańców;

5. Potencjał gospodarczy rynek pracy

Potencjał gospodarczy
SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Względnie duża ilość mikro-, małych-, i średnich przedsiębiorstw (MMSP)	Względnie wysoki poziom nasycenia podmiotami gospodarczymi;	W odniesieniu do liczby mieszkańców - niższy poziom nasycenia podmiotami gospodarczymi niż w innych tego typu ośrodkach z obszaru aglomeracji warszawskiej;	Duży udział ludności nowo przybyłej, pracującej poza miastem- szczególnie w nowych osiedliach mieszkaniowych; Ogólnie duży udział osób dojeżdżających do pracy poza teren miasta; Względnie niski poziom przedsiębiorczości indywidualnej;
Dominacja podmiotów działających w sferze usług rynkowych w tym w handlu i naprawach, przy istotnym udziale firm ze sfery otoczenia biznesu a także działalności przemysłowej i budowlanej	Względnie zróżnicowany branżowo profil bazy ekonomicznej miasta	W swoim zróżnicowaniu dość monofunkcyjny profil gospodarczy miasta	Brak znaczącego udziału podmiotów ze sfery B+R i niski poziom innowacyjności firm wynikający z ich specyfiki branżowej oraz wielkości; Brak wykształconego profilu specjalizacji gospodarczej o randze regionalnej, lokalnych więzi kooperacyjnych i wzajemnego wsparcia lokalnych firm ("klastry", "grona" "lokalne systemy produkcyjne" itp.)
Niepełne wykorzystanie walorów położenia geograficznego, w tym potencjału środowiska naturalnego i sąsiedztwa Warszawy	Brak bazy konferencyjno-hotelowej oraz rekreacyjno-wypoczynkowej do obsługi popytu na tego typu usługi generowanego zwłaszcza w Warszawie (predyspozycje z tytułu: kosztów, odległości, dostępności komunikacyjnej, środowiskowe-lasy);
Dominacja małych podmiotów gospodarczych 83% ogółu stanowią zakłady osób fizycznych: 2006r. BDRGUS) Względnie korzystny poziom wskaźnika zatrudnienia i aktywności zawodowej (54% i 63%: NSP2002);	Względnie wysoki poziom aktywności ekonomicznej ludności, w tym przedsiębiorczości indywidualnej	Zdecydowana przewaga ludności utrzymującej się z pracy najemnej (75% NSP2002)	Względnie niski poziom przedsiębiorczości indywidualnej wynikający ze specyfiki społeczności lokalnej (duży udział ludności nowo przybyłej, względnie słabej ekonomicznie);
Rynek pracy
SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Gwałtowny spadek liczby bezrobotnych w okresie 2002-2007; Wzrost popytu na pracę; Podaż miejsc pracy dla osób z wykształceniem zawodowym i technicznym;	Zanikający problem bezrobocia	Duży obszar niepewności w zakresie obserwowanego spadku stopy bezrobocia	Niepewność co do przyczyn spadku bezrobocia i trwałości tego procesu (wyjazdy zarobkowe zagranicę, trwały wzrost gospodarczy vs. krótkotrwały efekt wzrostu jako kompensacja wejścia w struktury UE itp.); Konieczność modernizacji i restrukturyzacji (innowacyjność i konkurencyjność) lokalnej bazy ekonomicznej dla zachowania trwałego rozwoju; Konieczność stałej modernizacji systemu oświaty i wychowania oraz szkoleń zawodowych w celu rozwoju zasobów ludzkich (restrukturyzacja i podnoszenie poziomu kwalifikacji)
Enklawy bezrobocia utrwalonego z elementami dziedziczenia ról społecznych;	Konieczność adresowanych działań w celu likwidacji skutków długotrwałego bezrobocia;

6. Zarządzanie i finanse

Zarządzanie i finanse
SILNE STRONY	SŁABE STRONY
Zagadnienia szczegółowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia podstawowe	Zagadnienia szczegółowe
Szybko rosnący potencjał finansowy gminy (wzrost względnych i bezwzględnych rozmiarów dochodów i wydatków budżetowych); Wzrost udziału dochodów ze źródeł pozabudżetowych, w tym środków polityki strukturalnej UE;	Względnie korzystna sytuacja finansowa budżetu gminy	Sytuacja finansowa budżetu gminy nieadekwatna do potencjalnych możliwości rozwoju	Porównawczo niższy poziom dochodów i wydatków per capita niż w innych gminach metropolii warszawskiej; Brak programowego rozpoznania perspektyw finansowych gminy;
Dynamiczny, w ujęciu bezwzględnym i względnym, przyrost wydatków inwestycyjnych;	Aktywna polityka kredytowa gminy - wzrost udziału inwestycji finansowanych kredytami długoterminowymi; Aktywność inwestycyjna gminy	Utrata potencjalnie należnych dochodów budżetowych wynikająca ze specyfiki gminy;	Rozwinięte dojazdy mieszkańców miasta do pracy w Warszawie i aglomeracji (podatki od osób prawnych); Duży udział wśród faktycznych mieszkańców miasta osób niezameldowanych; Specyfika profilu gospodarzczego - potencjalnie znaczne rozmiary "szarej strefy" podatkowej;

3.Wizja i misja rozwoju Miasta Ząbki (cel generalny)

Docelowa wizja rozwoju Miasta Ząbki:

"Miasto Ząbki atrakcyjnym miejscem życia na obszarze metropolii stołecznej"

Misja rozwoju miasta Ząbki "Przekształcenie Miasta Ząbki w ośrodek konkurencyjnej i innowacyjnej gospodarki lokalnej, zdrowych warunków zamieszkania, efektywnego inwestowania, pracy i wypoczynku."

4.Cele strategiczne i operacyjne (obszary priorytetowe strategii)

Na potrzeby realizacji "Strategii" opracowano 5 celów strategicznych i odpowiadające im cele operacyjne. Celom Operacyjnym przypisano szczegółowe Programy realizacyjne, w ramach których zaprogramowano konkretne zadania realizacyjne. Dla zachowania przejrzystości układu celów "Strategii" oddzielono układ logiczny celów strategicznych i operacyjnych od konkretnych zadań realizacyjnych.

Cele strategiczne
Rozwój bazy ekonomicznej miasta, wzrost konkurencyjności, innowacyjności, dywersyfikacja bazy ekonomicznej	Poprawa bytowo-komunalnych warunków życia w mieście	Rozwój zasobów ludzkich, budowa społeczeństwa obywatelskiego, aktywizacja społeczności lokalnych, aktywne rozwiązywanie problemów społecznych	Osiągnięcie ładu przestrzennego w warunkach dynamicznego rozwoju, zmiana wizerunku miasta	Rozwój korzystnych infrastrukturalnych, instytucjonalnych i gospodarczych powiązań z otoczeniem metropolitalnym
Cele operacyjne
Uzbrajanie terenów przeznaczonych pod inwestycje produkcyjne i usługowe	Infrastruktura techniczna Rozbudowa i modernizacja sieci infrastruktury technicznej: kanalizacyjnej, wodociągowej, ciepłowniczej, elektroenergetycznej	Inspirowanie i wspieranie inicjatyw obywatelskich, grup mieszkańców i różnych docelowych grup społecznych	Określenie docelowych perspektyw rozwojowych wielkości miasta - chłonności terenów w kontekście zachowania walorów środowiska przyrodniczego	Tworzenie nowych połączeń komunikacyjnych z Warszawą
Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej	Infrastruktura komunikacyjna Gruntowna modernizacja i rozbudowa sieci ulic miejskich, w tym nawierzchni dróg, ciągów pieszych, ścieżek rowerowych	Współpraca z organizacjami pozarządowymi	Stopniowe porządkowanie istniejącej zabudowy centrum miasta - elementy stref funkcjonalno-przestrzennych	Współdziałanie w tworzeniu sieci komunikacji obwodowej miasta w układzie obszaru metropolitalnego Warszawy
Rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej	Sport i rekreacja Rozbudowa bazy sportowo-rekreacyjnej, budowa zespołu ogólnodostępnych obiektów centrum turystyczno rekreacyjno - sportowego o ogólnomiejskim charakterze	Aktywizacja społeczności lokalnych wokół działań skierowanych na osiągnięcie wspólnych celów - budowa więzi społeczności lokalnej	Budowa/tworzenie centrum miasta - koncentracja obiektów: usług, gastronomii, kultury, wypoczynku-rekreacji, administracji - w nawiązaniu do idei "miasta-ogrodu"	Dywersyfikacja zewnętrznego systemu obsługi infrastrukturalnej miasta, budowa drugiego połączenia z systemem wodociągowym Warszawy
Poprawa dostępności komunikacyjnej wewnętrznej	Kultura Zasadnicza rozbudowa, remont i modernizacja obiektów kultury	Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu grup zagrożonych patologiami i bezrobociem	Inkorporacja nowych osiedli mieszkaniowych do struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta (powiązania drogowe, rozbudowa infrastruktury społecznej)	Tworzenie instytucjonalnych powiązań dotyczących rozwiązywania ponadlokalnych i lokalnych problemów funkcjonowania na obszarze metropolitalnym
Poprawa dostępności komunikacyjnej zewnętrznej	Oświata i wychowanie Rozbudowa, modernizacja i remonty bazy oświaty i wychowania	Aktywizacja i integracja dzieci i młodzieży szkolnej w ramach zajęć pozalekcyjnych oraz różnych imprez o charakterze grupowym i ogólnomiejskim	Ochrona cennych przyrodniczo obszarów miasta (w szczególności lasy), poprawa stanu środowiska mieszkalnego	Promocja miasta w bezpośrednim i dalszym otoczeniu (region, kraj)
Preferencje dla małych i średnich przedsiębiorstw o innowacyjnym profilu działalności	Ochrona zdrowia Poprawa dostępności usług medycznych, restrukturyzacja i modernizacja bazy służby zdrowia	Ogólna zmiana wizerunku (fizjonomii) miasta: estetyka, czystość, tworzenie zagospodarowanych przestrzeni publicznych	Wprowadzenie elementów zarządzania marketingowego, marketing terytorialny
Wykorzystanie walorów środowiska przyrodniczego do dywersyfikacji bazy ekonomicznej miasta	Zieleń i środowisko Poprawa stanu zieleni miejskiej w tym terenów leśnych; Ograniczanie uciążliwości wynikających z nadmiernego ruchu drogowego oraz lokalnych komunalno-bytowych zanieczyszczeń powietrza. Ochrona cennych przyrodniczo obszarów miasta Rozwój ogólnomiejskich terenów zieleni, wypoczynku i rekreacji
Bezpieczeństwo publiczne Poprawa bezpieczeństwa i organizacji ruchu drogowego; Poprawa bezpieczeństwa w zakresie zagrożenia przestępstwami

5. Programy realizacyjne

W wyniku przeprowadzonej analizy SWOT sytuacji społeczno-gospodarczej Miasta Ząbki, zidentyfikowano główne problemy rozwoju Miasta. Problemy te pogrupowano stosując klasyczny podział na 4 sfery: przestrzenno-środowiskową, społeczną, gospodarczą i infrastrukturalną. Oczywiście taki klasyczny podział został na potrzeby niniejszej Strategii zmodyfikowany dla lepszego uwzględnienia specyfiki lokalnej Miasta. Tak pogrupowane problemy rozwoju Miasta Ząbki zapisano w formie "celów strategicznych". W ten sposób wyznaczono 5 celów strategicznych rozwoju miasta. Należy w tym miejscu bezwzględnie podkreślić, że swoboda wyboru tych celów jest w praktyce bardzo ograniczona. Z jednej strony ograniczenia wynikają z lokalnych uwarunkowań rozwoju, a z drugiej, musi być zachowana zgodność (lub co najmniej niesprzeczność) celów rozwoju lokalnego ze strategicznymi celami zapisanymi w dokumentach o zasięgu UE, krajowym i regionalnym. Z konieczności ogólny charakter sformułowanych celów strategicznych wymusza ich dalsze uszczegóławianie. Przyjmuje to postać tzw. celów operacyjnych tzn. wyodrębnienia/wskazania bardziej skonkretyzowanych dziedzin interwencji strategicznej. Tak więc, w ramach każdego z 5. celów strategicznych wyodrębniono po 5-6 ww. celów operacyjnych takich, których realizacja ma się przyczyniać wprost lub pośrednio do realizacji danego celu strategicznego.
Strategia rozwoju lokalnego nie może ograniczać się do wskazania ogólnych dziedzin interwencji w zakresie zarządzania strategicznego gminą. Musi mieć część implementacyjną, czyli określać (na różnym poziomie szczegółowości) konkretne działania, poprzez które będą realizowane sformułowane cele rozwoju (strategiczne i operacyjne). Kompleksowy charakter strategii powoduje, iż zakres rzeczowy działań koniecznych do realizacji celów strategii jest bardzo szeroki. Aby uporządkować ww. zadania dokonano ich merytorycznego pogrupowania w tzw. "Programy realizacyjne". Innymi słowy "Programy realizacyjne" to grupy w miarę jednorodnych "zadań realizacyjnych".
Jak powszechnie wiadomo, niemal każde przedsięwzięcie "zadanie realizacyjne" poprzez swoje rezultaty i oddziaływania przyczynia się do urzeczywistnienia jednocześnie wielu celów. W związku z tym liczba "programów realizacyjnych" nie odpowiada liczbie "celów operacyjnych". Gdyby każdemu celowi operacyjnemu przyporządkować odpowiadający mu "program operacyjny", wówczas te same zadania należałoby powtórzyć w większości programów realizacyjnych (np. budowa/modernizacja drogi służy: rozwojowi gospodarczemu, poprawie warunków życia ludności, ochronie środowiska, promocji miasta itp, itd.).
Tak więc, w ramach zestawionych 6 Programów Realizacyjnych wyznaczono konkretne zadania realizacyjne. Wyznaczone Programy realizacyjne wpisują się horyzontalnie w wypracowane cele operacyjne, a te z kolei w cele strategiczne. Każdy program operacyjny jest zatem zbieżny z więcej niż 1 celem strategicznym.

Programy realizacyjne
Program rozwoju i modernizacji infrastruktury technicznej	Program rozwoju i modernizacji systemu dróg i ulic oraz systemu komunikacyjnego miasta	Programy aktywizacji społecznej i rozwiązywania problemów społecznych	Program rozwoju infrastruktury społecznej	Program wspierania rozwoju gospodarczego	Program tworzenia ładu przestrzennego wewnątrz miasta i w jego otoczeniu metropolitalnym
Zadania realizacyjne
Sieć kanalizacyjna Budowa kompleksowej sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej w Ząbkach finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Kompleksowy remont i budowa głównych dróg w Ząbkach finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Szkolenie osób pracujących z grupami szczególnego ryzyka; Projekt szkoleniowy dla pracowników Urzędu Miasta Ząbki /Gmina/2009-10 finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Szkoły, przedszkola Budowa obiektu i utworzenie nowej szkoły ponadgimnazjalnej /zespołu szkół ponadgimnazjalnych /Gmina/Powiat	Zmiany organizacyjne pracy administracji samorządowej - kompleksowa, zintegrowana obsługa podmiotów gospodarczych /inwestorów - biuro obsługi inwestorów finansowanie: Ząbki	Opracowanie całościowej koncepcji architektoniczno - urbanistycznej miasta-ogrodu w nawiązaniu do elementów koncepcji T. Tołwińskiego finansowanie: Ząbki
Remont Kanału sanitarnego w ul. Jana Pawła II finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Budowa tunelu drogowego pod torami kolejowymi w ciągu ulic Wojska Polskiego - Orla finansowanie: Ząbki, PKP SA, fundusze strukturalne	Utworzenie Centrum Integracji Społecznej; Utworzenie Klubu Integracji Społecznej (bezdomni, uzależnieni, bezrobotni, niepełnosprawni, zwalniani z zakładów karnych, uchodźcy itp.) /Gmina/2010-12 finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Budowa boiska przy Szkole Podstawowej Nr 2 finansowanie: Ząbki	Przygotowanie i upowszechnienie oferty inwestycyjnej miasta, w tym terenów pod inwestycje mieszkaniowe oraz produkcyjno - usługowe finansowanie: Ząbki	Rewitalizacja układu urbanistycznego centrum Miasta Ząbki (budowa miejskiego domu kultury, budowa ratusza, budowa biblioteki publicznej finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne Zadanie polega na utworzeniu centrum usługowo - handlowo - gastronomiczno - administracyjno - kulturalno - wypoczynkowego miasta, (w tym: ciągi piesze, budynek urzędu miasta, ośrodek pomocy społecznej, biblioteka publiczna, placówki usług rynkowych itp)
Magistralna sieć kanalizacyjna w tym kanał w ul. Różanej, Herberta, Chełmońskiego, Powstańców, Kopernika i innych finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Budowa linii tramwajowej: Ząbki - ul Kijowska Warszawa; finansowanie: Ząbki, Warszawa, fundusze strukturalne	System mieszkań chronionych dla osób niepełnosprawnych (w tym z tytułu wieku) i niezaradnych życiowo (w tym z tytułu trudnej sytuacji rodzinnej) /Powiat/Gmina	Termomodernizacja i częściowy remont Szkoły Podstawowej nr 2 w Ząbkach finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Modernizacja Praskiej Giełdy Spożywczej (nawierzchnia, kanalizacja) /Pryw.	Remont starej zabudowy miasta zwł. w centrum; rewitalizacja stref starej zabudowy mieszkaniowej; rewitalizacja obiektów poprzemysłowych ("Zbożowiec").
Opracowanie koncepcji odwodnienia miasta Ząbki finansowanie: Ząbki	Budowa nowej drogi wojewódzkiej (ul. Nowoziemowita) na odc. Ks. Skorupki w Ząbkach do Kijowskiej w Warszawie finansowanie: Ząbki, Warszawa, fundusze strukturalne	Centrum Aktywizacji Zawodowej Program wsparcia aktywności zawodowej i rozwijanie lokalnego rynku pracy Program aktywizacji osób bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, osób po 50 roku życia oraz długotrwale bezrobotnych Program wsparcia osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą (samozatrudnienie) finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Utworzenie E-learnigowego Centrum Kształcenia Ustawicznego Młodzieży i Dorosłych przy GP 1 finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Organizacja cyklicznych spotkań, targów, prezentacji ofert firm działających w mieście itp. finansowanie: Ząbki	Poprawa estetyki ul. Szpitalnej (ogrodzenia szpitala) Woj./Szpital
Sieć wodociągowa Budowa kompleksowej sieci wodociągowej w Ząbkach finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Poprawa systemu komunikacji miejskiej: przedłużenie biegu istniejących linii, budowa nowych przystanków komunikacji miejskiej (w tym przystanku autobusowego przy szpitalu) finansowanie: Ząbki	Centrum Kryzysowe - utworzenie ośrodka interwencji kryzysowej, poradnictwo psychologiczne; bezpłatne obdukcje lekarskie, schronisko dla ofiar przemocy, mieszkanie kryzysowe, hostel dla dzieci, placówka wsparcia dziennego dla dzieci i rodzin, poradnia rodzinna/ finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Budowa filii Szkoły Podstawowej Nr 1 w Ząbkach finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Wprowadzenie elementów marketingu terytorialnego (zaprojektowanie, wytworzenie isprzedaż "produktu" lokalnego) finansowanie: Ząbki	Aktualizacja Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Ząbki finansowanie: Ząbki
Budowa ujęcia wody oligoceńskiej w rejonie Ząbek Południowych	Modernizacja dróg, przejść, przejazdów o charakterze lokalnym; Budowa systemu bezpiecznych przejść dla pieszych (m.in. wysepki) finansowanie: Ząbki	Program zajęć dydaktyczno - wyrównawczych i specjalistycznych dla uczniów z problemami w nauce oraz uczniów niepełnosprawnych wraz z programami o charakterze prewencyjnym finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Budowa Publicznego Przedszkola Nr 3 w Ząbkach finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Stworzenie "Wirtualnego biura" jako instytucji przyciągającej innowacyjne przedsiębiorstwa sektora MSP oraz aktywizującej indywidualną przedsiębiorczość mieszkańców Ząbek. finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Opracowanie mapy ewidencyjnej gruntów miasta Ząbki w wersji numerycznej wobec dezaktualizacji mapy opracowanej w latach 1979- 81 finansowanie: Ząbki
Ciepłownictwo Wymiana pieców grzewczych w gospodarstwach domowych Kontrola procesów spalania - punkty monitoringu stanu zanieczyszczenia powietrza i stały program informacyjny /WFOŚiGW/ Gmina/Pryw	Modernizacja i wykonanie chodników oraz ścieżek rowerowych wzdłuż głównych ulic miasta - w szczególności połączenia do szkół, klubu sportowego, MOK-u, Parku, Parku Leśnego i Lasów Drewnickich /Gmina finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Innowacyjny program kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Budowa przedszkola czterooddziałowego - Powstańców. finansowanie: Ząbki	Utworzenie Centrum Inwestowania w MSP i Wspierania Proinnowacyjnej Przedsiębiorczości. finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Budowa pasażu pieszego w Centrum Miasta finansowanie: Ząbki
Budowa ujęcia geotermalnego w rejonie Ząbek Południowych	Program i baza rekreacji i wypoczynku dla dzieci i młodzieży z grup zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym	Termomodernizacja przedszkola nr 2 / finansowanie: Ząbki, WFOŚiGW	Inne obiekty infr. społecznej Budowa Targowiska Miejskiego finansowanie: Ząbki	Stworzenie i wdrożenie Programu Promocji Gminy finansowanie: Ząbki
Gospodarka mieszkaniowa Wymiana eternitowych pokryć dachów WFOŚiGW/Gmina/Pryw	Bezpieczeństwo publiczne Rewitalizacja centrum Miasta Ząbki - I etap budowy monitoringu wizyjnego finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Remont kapitalny sali gimnastycznej i II etap termomodernizacji przy Szkole Podstawowej Nr 1 finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne
Gospodarka mieszkaniowa Wymiana eternitowych pokryć dachów WFOŚiGW/Gmina/Pryw	Budowa filii Komisariatu Policji w Ząbkach Płd Policja/ Gmina	Budowa bazy sportowo - rekreacycjnej przy Szkole Podstawowej Nr 1 / finansowanie: Ząbki
Remont, rozbudowa i modernizacja 4 budynków komunalnych przy ul. Orlej i ul. Legionów (w tym nadbudowa budynków komunalnych) /Gmina;	Organizacja Straży Miejskiej w Ząbkach finansowanie: Ząbki	Program studiów podyplomowych i kursów doskonalących dla nauczycieli i pracowników administracji oświatowej finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne
Odnowa istniejącego zasobu komunalnego i mieszkań socjalnych finansowanie: Ząbki	Modernizacja i rozbudowa infrastruktury w zakresie bezpieczeństwa publicznego (m.in: Miejsce Zatrzymań po interwencjach; Niebieski Pokój Przesłuchań dla dzieci)	Kultura Remont kapitalny zabytkowego obiektu Miejskiego Ośrodka Kultury finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne
Sieci teleinformatyczne Budowa kompleksowej infrastruktury Społeczeństwa Informacyjnego na terenie Miasta Ząbki, w tym budowa sieci bezprzewodowego dostępu do internetu/ finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Budowa nowego obiektu Miejskiego Ośrodka Kultury z salą widowiskowo -kinową, oraz utworzenie "parków naukowych" (w tym Biblioteki) finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne
Gospodarka odpadami - Monitoring miejsc składowania odpadów; finansowanie: Ząbki	Ochrona zdrowia Remont i rozbudowa Przychodni Zdrowia finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne
Akcje dyscyplinująco - kontrolne miejsc zagrożonych nielegalnym składowaniem odpadów finansowanie: Ząbki	Budowa nowego pawilonu Szpitala "Drewnica" /Woj./Szpital
Wprowadzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów "u źródła" finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne	Rewitalizacja obiektów Szpitala "Drewnica" - remonty, przystosowanie do zmiany przeznaczenia /Woj./Szpital
Turystyka, Sport, wypoczynek, rekreacja Budowa Stadionu piłkarskiego wraz z zapleczem treningowym Gmina, MSiR, pryw.
Rewitalizacja Parku Miejskiego im. M. Szuberta, modernizacja zieleni i miejsc wypoczynku (oświetlenie, aleje spacerowe, uporządkowanie terenu, uzupełnienie zieleni), finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne
Budowa Centrum Rekreacyjno - Sportowego w Ząbkach - kryta pływalnia finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne
Budowa Centrum Rekreacyjno - Sportowego w Ząbkach - korty tenisowe, skate park, boisko wielofunkcyjne, lodowisko z budynkiem zaplecza finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne
Budowa Centrum Rekreacyjno - Sportowego w Ząbkach - hala wystawieniczo - widowiskowo - sportowa finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne
Zespół Konferencyjno - Hotelowy, ul. Skrajna / Pryw.
Budowa Hotelu zlokalizowanego przy Miejskim Ośrodku Sportu i rekreacji /Gmina/Pryw.
Budowa osiedlowych placów zabaw i mini-boisk finansowanie: Ząbki
Przekształcenie lasu gminnego w rejonie ulic Ks. Skorupki - Sosnowej - Nowoziemowita w park miejski z urządzeniami sportowo - rekreacyjnymi finansowanie: Ząbki,
Organizacja terenów zieleni miejskiej finansowanie: Ząbki
Administracja Budowa łącznika pomiędzy budynkami Urzędu Miasta przy ul. Wojska Polskiego 10 i 12 wraz z opracowaniem projektu; finansowanie: Ząbki
Termomodernizacja budynku Urzędu Miasta; finansowanie: Ząbki, WFOŚiGW
Dostosowanie podstawowych obiektów użyteczności publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych finansowanie: Ząbki
Informatyzacji usług publicznych Miasta Ząbki - elektroniczny obieg dokumentów, podpis elektroniczny, budowa sieci teleinformatycznej finansowanie: Ząbki, fundusze strukturalne

Przewidywanymi potencjalnymi źródłami finansowania zadań zapisanych w niniejszej "Strategii" będą:
1)środki własne budżetu Miasta Ząbki,
2)środki pochodzące z dotacji celowych będących w dyspozycji odpowiednich Ministrów,
3)środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego EFRR w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013 (max. 85% kosztów kwalifikowanych wynikających z realizacji danego zadania),
4)środki z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 (EFS),
5)środki z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko,
6)środki z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG),
7)środki z Norweskiego Mechanizmu Finansowego,
8)budżety powiatowych i wojewódzkich funduszy celowych, w tym np. Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
9)inne środki finansowe, w tym zwłaszcza środki osób fizycznych i osób prawnych.

6.Zgodność ze strategicznymi dokumentami

Strategia Rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2015 jest wyrazem dążenia lokalnej społeczności miasta nie tylko do osiągnięcia założonej wizji rozwoju i celów strategicznych lecz również wpisuje się w realizację celów rozwoju zapisanych w dokumentach strategicznych szczebla krajowego i regionalnego. Tym samym Strategia ta jest zgodna z obowiązującymi dokumentami określającymi priorytetowe kierunki rozwoju państwa, województwa mazowieckiego oraz powiatu wołomińskiego. Strategia Rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2015, na poziomie krajowym wykazuje zgodność z Narodową Strategią Spójności na lata 2007-2013 (Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia 2007-2013) oraz ze Strategią Rozwoju Kraju na lata 2007-2015.
Strategia Rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2015 wpisuje się również merytorycznie w wiele zadań i priorytetów rozwoju regionu i powiatu. Strategia jest zgodna m.in. z:
1.Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013.
2.Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 (program zaakceptowany przez Komisję Europejską w 2007r.).
3.Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2020 roku (aktualizacja),
4.Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego,
5.Strategią Rozwoju Powiatu Wołomińskiego.
Strategia Rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2015 pozostaje również w zgodzie z założeniami polityk horyzontalnych Unii Europejskiej, tj.:
polityką ochrony środowiska,
polityką społeczeństwa informacyjnego,
polityką równego traktowanie kobiet i mężczyzn.